Alphabetics: An Attempt at Character Mapping Across the Scripts for Sanskrit/Hindi (Devanagari), Telugu and Urdu (Nastaleeq)
Beerelli Seshi, M.D.
BSeshi@multilanguaging.org
BSeshi@outlook.com
Alphabet Charts Showing Word-Level Mapping
Scroll horizontally to see Charts 1 – 5, English, Telugu, Hindi, Urdu, and Sanskrit.
Chart 1 – ENGLISH Alphabet | Chart 2 – TELUGU Alphabet | Chart 3 – HINDI Alphabet | Chart 4 – URDU Alphabet | Chart 5 – SANSKRIT Alphabet | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ENGLISH letter – UPPER case/lower case | 1A pictorial example | ENGLISH word for the picture | Telugu translation of the word with Romanization | Hindi translation of the word with Romanization | Urdu translation of the word with Romanization | Sanskrit translation of the word with Romanization | TELUGU letter with Romanization | 1A pictorial example | TELUGU word for the picture with Romanization | English translation of the word | Hindi translation of the word with Romanization | Urdu translation of the word with Romanization | Sanskrit translation of the word with Romanization | HINDI letter with Romanization | 1A pictorial example | HINDI word for the picture with Romanization | English translation of the word | Telugu translation of the word with Romanization | Urdu translation of the word with Romanization | Sanskrit translation of the word with Romanization | 1 URDU letter with Romanization | Name | 2 A pictorial example | URDU word for the picture with Romanization | English translation of the word | Telugu translation of the word with Romanization | Hindi translation of the word with Romanization | Sanskrit translation of the word with Romanization | SANSKRIT letter with Romanization | 1A pictorial example | SANSKRIT word for the picture with Romanization | English translation of the word | Telugu translation of the word with Romanization | Hindi translation of the word with Romanization | Urdu translation of the word with Romanization | ||||||||||||||
A/a | Apple | ఆపిల్ పండు-Āpil paṇḍu | 3 सेब – seb | سیب – 3 seb | आताफलम् – ātāphalam | అ – a | అమ్మ – am'ma | Mother | माता – mātā | والدہ – vāldah | अम्बा – ambā; जननी – jananī | अ – a | अक्षमाला – akshamālā | Prayer beads | ప్రార్థన పూసలు-Prārthana pūsalu | تسبیح – tasbīḥ | अक्षमाला – akṣamālā; जपमाला – japamālā | ا – a | alif | آستین – āstīn | Sleeve (of a garment) | చొక్కా చేయి (దుస్తుల ఒక భాగం)-cokkā cēyi (dustula oka bhāgaṁ) | आस्तीन (कपड़े की) – āstīn (kapaṛe kī); बाह (कपड़े की) – bāh (kapaṛe kī) | पिप्पलः – pippalaḥ (वसनस्य – vasanasya) | अ – a | 3 अस्थिपञ्जरः – asthipañjaraḥ | Skeleton (as in osteo, bone) | అస్థిపంజరము(శరీరము యొక్క ఎముకల గూడు, ఎముక) -asthipan̄jaramu(śarīramu yokka emukala gūḍu, emuka) | अस्थिपंजर (अस्थि या हड्डी के अर्थ में); कंकाल – asthipanjar (asthi yā haḍḍī ke arth meṅ); kankāl | پنجر – panjar;؛ ڈھانچہ (ہڈی سے متعلق) – ḍhan̠cah (haḍḍī se mutaʿalliq) | |||||||||||||||||||
Astronaut | వ్యోమగామి-vyōmagāmi | अंतरिक्ष यात्री – antariksh yātrī | خلانورد – ḵẖalānūrad | गगनयात्रिकः – gaganayātrikaḥ | అద్దము – addamu | Mirror | दर्पण – darpaṇ | آئینہ – ā'īnah | आदर्शः – ādarśaḥ; दर्पणः – darpaṇaḥ | 3 अगरबत्ती – agarabattī | Incense stick | అగరువత్తి -agaruvatti | اگر بتی – 3 agarbattī | गन्धवर्तिका – gandhavartikā | آتش – ātish | Fire | నిప్పు-nippu | अग्नि – agni | अग्निः – agniḥ | अजः – ajaḥ | Ram (He-goat)/Brahman | మేకపోతు(మగ మేక)/అజుడు/అనిమిషుడు-mēkapōtu(maga mēka)/ajuḍu/animiṣuḍu. | भेड़ा / ब्रह्म (सम्पूर्ण विश्व का परम् सत्य) – bheṛā / brāhma (sampūrṇa viśva kā param satya) | مینڈھا (دُنبہ) – mīnḍhā (dumbah)/برہم (ہر قُوت کی ابتدا اور انتہا) – baraham (har quvvat kī ibtidā aur intihā) | |||||||||||||||||||||||||
B/b | Boy | బాలుడు-bāluḍu | 3 लड़का – laṛakā | لڑکا – 3 laṛkā؛ طفل – t̤ifl | बालकः – bālakaḥ | ఆ – ā | ఆకు – āku | Leaf | 3 पत्ता – pattā | پَتّا – 3 pattā؛ وَرق – varaq | पत्रम् – patram; पर्णम् – parṇam | आ – ā | आचार्य – ācārya | Master (teacher) | ఆచార్యుడు (ఉపాధ్యాయుడు)-ācāryuḍu (upādhyāyuḍu) | اُستاد – ustād | आचार्यः – ācāryaḥ; गुरुः – guruḥ | ب – b | be | بجلی – bijlī | Lightning/Electricity | మెరుపు/విద్యుత్తు-merupu/vidyuttu | तड़ित – taṛita/ विद्युत – vidyut; ऊर्जा – ūrjā | तडित् – taḍit / विद्युत् – vidyut | आ – ā | आतुरशाला -āturaśālā | Hospital | వైద్యశాల- vaidyaśāla; ఆసుపత్రి-āsupatri | चिकित्सालय – cikitsālay | شفا خانہ – shifā ḵẖānah | |||||||||||||||||||
2 Banyan | మర్రిచెట్టు-marriceṭṭu | 3 बरगद – baragad | برگد – 3 bargad؛ بڑ کا درخت – baṛ kā daraḵẖt | वटः – vaṭaḥ | ఆవాలు – āvālu | Mustard | 3 सरसों – sarasoṅ | سرسوں – 3 sarson̠؛ رائی – rā'ī | सर्षपः – sarṣapaḥ | 3 आटा – āṭā | Flour | పిండి -piṇḍi | آٹا – 3 āṭā؛ آرد – ārd | पिष्टम् – piṣṭam | برج – burj | Tower | శిఖరము-śikharamu | लाट – lāṭ | अट्टः – aṭṭaḥ | आकाशः – ākāśaḥ | Sky | ఆకాశము-ākāśamu | आकाश – ākāś; आसमान – āsamān; गगन – gagan | آسمان – āsmān؛ فلک – falak | |||||||||||||||||||||||||
C/c | 2 Cobra | తాచుపాము-tācupāmu | 3 नाग – nāg | کالا ناگ – kālā 3 nāg؛ پھنیر سانپ – phanyar sān̠p | नागः – nāgaḥ; कृष्णसर्पः – kṛṣṇasarpaḥ | ఇ – i | ఇత్తడి – ittaḍi | Brass | पीतल – pītal | پيتَل – pītal؛ جِست اور تانبے کا آميزَہ – jist aur tānbe kā āmezah | पित्तलम् – pittalam; कांस्यम् – kāṃsyam | इ – i | 3 इमली – imalī | Tamarind | చింతపండు-cintapaṇḍu | املی – 3 imlī؛ تمر ہندی – tamar hindī | तिन्तिडीकम् – tintiḍīkam | پ – p | pe | پٹارا – piṭārā | Large wooden box | పేటిక-pēṭika | पेटी – peṭī | पिटकः – piṭakaḥ; पेट्टालम् – peṭṭālam | इ – i | इन्दुः – induḥ | Moon | చంద్రుడు-candruḍu | चांद – cānd | قمر – qamar؛ چندرماں – candarmān̠ | |||||||||||||||||||
Church | క్రైస్తవ ప్రార్థనామందిరము-kraistava prārthanāmandiramu | गिरजाघर – girajāghar | کنیسہ – kanīsah | क्रैस्तवदेवालयः – kraistavadevālayaḥ | ఇసుక – isuka | Sand | 3 रेत – ret | ریت – 3 ret | वालुका – vālukā | 3 इतवार – itavār | Sunday | ఆదివారము-ādivāramu | اتوار – 3 itvār؛ یوم الاحد – yaumul aḥad | भानुवारः – bhānuvāraḥ | پیجامہ – paijāmah | Trousers | పైజమా-paijamā; పంట్లాం-paṇṭlāṁ | पतलून – patalūn | जङ्घावस्त्रम् – jaṅghāvastram | इनोदयः – inodayaḥ | Sunrise | సూర్యోదయము-sūryōdayamu | सूर्योदय – sūryoday | طلوعِ آفتاب کا وقت – t̤ulūʿ-i āftāb kā vaqt | |||||||||||||||||||||||||
D/d | 2 Dolphin | గండుమీను-gaṇḍumīnu; బెడిస-beḍisa | डॉल्फिन – ḍālphin; सूंस – sūṅs | خُوکِ بحری – ḵẖūk-i baḥrī | स्थूलमीनः sthūlamīnaḥ; महावसः – mahāvasaḥ | ఈ – ī | ఈగ – īga | Fly | 3 मक्खी – makkhī; मक्षिका – makshikā | عام مکھیّ – ʿām 3 makhkhī | मक्षिका – makṣikā | ई – ī | 3 ईंट – īṅṭ | Brick | ఇటుక-iṭuka | اِينٹ – 3 īn̠ṭ؛ خشت – ḵẖasht | इष्टिका – iṣṭikā; सुधा – sudhā | ت – t | te | تابوت – tābūt | Coffin | శవపేటిక-śavapēṭika | शवपेटी – ṣavapeṭī | शवभाजनम् – śavabhājanam | ई – ī | ईर्वारुः – īrvāruḥ | Cucumber | దోసకాయ-dōsakāya | खीरा; ककड़ी – khīrā; kakaṛī | کھیرا – khīrā؛ خیار – ḵẖiyār | |||||||||||||||||||
Dinosaur | రాక్షస బల్లి-rākṣasa balli; పెనుబల్లి-penuballi | भीमसरट – bhīmasaraṭ | مہیب سُوسمار – muhīb sūsmār | भीमसरटः – bhīmasaraṭaḥ | ఈక – īka | Feather | 3 पर – par | پَر – 3 par؛ پَنکھ – pankh | पिच्छम् – piccham | ईसा – īsā | Jesus Christ | యేసుక్రీస్తు-yēsukrīstu | حضرت عیسیٰ – ḥaẓrat ʿīsā؛ مسیح – masīḥ؛ روح اللہ – rūḥullāh | ख्रीष्टः – khrīṣṭaḥ | تار – 4 tār | String | దారం-dāraṁ | 4 तार – tār; दोरा – dorā; तंत्री – tantrī | तन्तुः – tantuḥ | ईश्वरः – īśvaraḥ | Shiva/Lord | ఈశ్వరుడు/ప్రభువు-īśvaruḍu/prabhuvu | शिव; भगवान – śiva; bhagavān | شیو – shīv/الہ – ilāh | |||||||||||||||||||||||||
E/e | 2 Elephant | ఏనుగు-ēnugu | हाथी – hāthī | فیل – fīl | हस्ती – hastī; गजः – gajaḥ | ఉ – u | ఉడుత -uḍuta | Squirrel | 3 गिलहरी – gilaharī | گُلہری – 3 gulharī؛ شجر پاش – shajar pāsh | वृक्षशायिका – vṛkṣaśāyikā; चमरपुच्छः – camarapucchaḥ | उ – u | उकाब – ukāb | Eagle | పక్షిరాజు-pakṣirāju; గరుడ పక్షి-garuḍa pakṣi | شاہین – shāhīn | उत्क्रोशः – utkrośaḥ; गरुडः – garuḍaḥ | ٹ – ṭ | ṭe | ٹوپی – 4 ṭopī | Cap | టోపీ-ṭōpī | 4 टोपी – ṭopī; कपालिका – kapālikā; सिरे – sire | शिरस्कम् – śiraskam | उ – u | उदरम् – udaram | Stomach | కడుపు- kaḍupu; పొట్ట- poṭṭa; ఉదరము-udaramu | पेट – peṭ | شکم – shikam؛ معدہ – meʿdah | |||||||||||||||||||
Eclipse | గ్రహణము-grahaṇamu | 3 ग्रहण – grahaṇ | گرہن – 3 garhan؛ کسوف – kusūf /خسوف – ḵẖusūf | ग्रहणम् – grahaṇam; उपरागः – uparāgaḥ | ఉప్పు – uppu | Salt | 3 नमक – namak | نمک – 3 namak؛ کھار – khār | लवणम् – lavaṇam | 3 उरद – urad | Black gram | మినుములు-minumulu | اڑد – 3 uṛad | माषः – māṣaḥ | ٹکڑا – 4 ṭukṛā | Piece/Bit | ముక్క-mukka | 4 टुकड़ा; भाग – tukaṛā; bhāg | खण्डः – khaṇḍaḥ | उलूकः – ulūkaḥ | Owl | గుడ్లగూబ-guḍlagūba | उल्लू – ullū; घुग्घू -ghugghū | الو – ullū؛ بوم – būm | |||||||||||||||||||||||||
F/f | Freedom | స్వేచ్ఛ-svēccha | स्वतंत्रता – svatantratā | حُرِيّت – ḥurrīyat | स्वतन्त्रता – svatantratā | ఊ – ū | ఊయల – ūyala | Cradle | पालना – pālanā; झूला – jhūlā | گہوارہ – gehvārah | दोलिका – dolikā; प्रेङ्खा – preṅkhā | ऊ – ū | ऊतक – ūtak | Body tissue | శరీర కణజాలము-śarīra kaṇajālamu | نسیج – nasīj | ऊतिः – ūtiḥ | ث – s̱ | s̱e | ثعبان – s̱oʿbān | Serpent | పాము-pāmu (ద్రోహి-drōhi) | साँप – sāṅp | सर्पः – sarpaḥ | ऊ – ū | ऊर्णा – ūrṇā | Wool | ఉన్ని-unni | ऊन – ūn; मेषलोम – mēśalom | اون – ūn؛ صُوف – ṣūf | |||||||||||||||||||
Field | పొలము -polamu | खेत – khet | کِشت – kisht | क्षेत्रम् – kṣetram; केदारः – kedāraḥ | ఊతము – ūtamu | Support | 3 सहारा – sahārā; आधार – ādhār | سہارا – 3 sahārā؛ حمایت – ḥimāyat | आलम्बः – ālambaḥ | 2 जनेऊ – janeū3 | Sacred thread | యజ్ఞోపవీతము -yajñōpavītamu | جنیو – 3 janeyū؛ مقدس دوری – muqaddas dorī | उपवीतम् – upavītam | ثقيل – s̱aqīl | Heavy | భారీ-bhārī | भारी – bhārī | गुरु -guru; भारवत् – bhāravat | ऊहनी – ūhanī | Broom | చీపురు-cīpuru | झाड़ू – jhāṛū; बढ़नी – baṛhanī; बुहारी – buhārī | جھاڑو – jhāṛū | |||||||||||||||||||||||||
G/g | 2 Ganges (a river) | గంగా నది (ఒక నది) -Gaṅgā nadi (oka nadi) | गंगा (नदी) – gangā (nadī) | گنگا (نہر) – gangā (nehr) | गङ्गा – gaṅgā; त्रिपथगा – tripathagā (नदी – nadī) | ఋ – r̥ | ఋషి – r̥ṣi | Saint | संत – sant; साधु – sādhu | درويش – durvesh؛ وَلی – valī | ऋषिः – ṛṣiḥ; मुनिः – muniḥ | ए – e | एकमतता – ekamatatā | Unanimity | ఐకమత్యము -aikamatyamu | اتفاق رائے – ittifāq-i rā'e | ऐकमत्यम् -aikamatyam; चित्तैक्यम् – cittaikyam | ج – j | jīm | جالا – 4 jālā | Web | గూడు-gūḍu; సాలెగూడు-sālegūḍu | 4 जाल – jāl | जालम् – jālam; तन्तुसन्ततिः – tantusantatiḥ | ऋ – ṛ | ऋक्षः – ṛkṣaḥ | Bear | ఎలుగుబంటి-elugubaṇṭi | भालू – bhālū | بھالُو – bhālū؛ ريچھ – rīch | |||||||||||||||||||
Gift | కానుక-kānuka | उपहार – upahār | تحفہ – toḥfah | उपहारः – upahāraḥ; उपायनम् – upāyanam | ఋతువు – r̥tuvu | Season | मौसम – mausam | فصل – faṣl | ऋतुः – ṛtuḥ; कालः – kālaḥ | एलान – elān | Announcement | ప్రకటన-prakaṭana | اشتہار – ishtihār | विघोषणा – vighoṣaṇā | جدول – jadval | Time-Table | వేళాపట్టిక-vēḷāpaṭṭika | समय-सारणी – samay-sāraṇī | समयसारिणी – samayasāriṇī | ऋषभः – ṛṣabhaḥ | Bull | ఎద్దు-eddu | बैल – bail; साँड – sāṅḍ | سانڈ – sānḍ؛ نر – nar | |||||||||||||||||||||||||
H/h | Happy | సంతోషంగా-saṃtoṣaṃgā | प्रसन्न – prasanna | مَسرُور – masrūr | सुखिन् – sukhin; सन्तुष्ट – santuṣṭa | ఎ – e | ఎలుక – eluka | Mouse | 3 चूहा – cūhā | چُوہا – 3 cūhā؛ موش – mosh | मूषकः – mūṣakaḥ | ऐ – ai | ऐनक – ainak | Spectacles | కళ్ళజోడు-kaḷḷajōḍu | چشمہ – cashmah | उपनेत्रम् – upanetram | چ – c | ce | چار مینار – cār mīnār | Charminar (four minarets) | చార్మినార్ (నాలుగు స్థంభాలు; నాలుగు గోపురాలు)-cārminār (nālugu sthambhālu; nālugu gopurālu) | चारमीनार (चार धरहरे) – cāramīnār (chār dharahare) | चार्मीनार् – cārmīnār (चतुरट्टकः – caturaṭṭakaḥ) | ॠ – ṝ | ॠकारः – ṝkāraḥ | The letter ऋ | ఋకారము-r̥kāramu | ऋ का अक्षर – ṝ kā akshar | حرف ري – ḥarf-i rī | |||||||||||||||||||
Hive | తుట్టె-tuṭṭe | 3 छत्ता – chattā | چھتَہ – 3 chattah؛ خانہ زنبور – ḵẖanah zanbūr | चषालः – caṣālaḥ; मधुकोषः – madhukoṣaḥ | ఎనిమిది – enimidi | Eight | 3 आठ – āṭh | آٹھ – 3 āṭh؛ ہشت – hasht | अष्ट – aṣṭa | ऐवान – aivān | Parliament | శాసనాలయం-śāsanālayaṃ; పార్లమెంటు -pārlameṇṭu | مجلس قانون ساز – majlis-i qānūn sāz | प्रतिनिधिसभा – pratinidhisabhā | چابی – 4 cābī | Key | తాళంచెవి-tāḷan̄cevi | 4 चाबी – cābī; ताली – tālī; कुंजी – kun̄jī | कुञ्चिका – kuñcikā | 2 निगॄ – nigṝ | To swallow | మ్రింగుట-mriṅguṭa | निगरण – nigaraṇ; निगलना – nigalanā; पी जाना – pī jānā; समा लेना – samā lenā |
نگلنا – nigalnā؛ ہڑپ کر جانا – haṛap kar jānā | |||||||||||||||||||||||||
I/i | Ice | మంచు-man̄cu | 3 बर्फ – barph | برف – 3 barf؛ ثلج – s̱alj | हिमम् – himam | ఏ – ē | ఏరువాక – eruvāka | Festival of commencement of farming | खेती शुरू होने का त्योहार – khetī śurū hone kā tyohār | زراعت کے آغاز کی عید – zirāʿat ke āg̠h̠āz kī ʿīd | कृषिप्रारम्भोत्सवः – kṛṣiprārambhotsavaḥ | ओ – o | ओढ़नी – oṛhanī | A long headscarf (Dupatta) | తలపాగా (దుపట్టా) -talapāgā (dupaṭṭā) | گلوبند – guloband | अवगुण्ठनम् – avaguṇṭhanam; उत्तरीयम् – uttarīyam | ح – ḥ | baṛī ḥe | حجاب – ḥijāb | A veil worn by Muslim women | ఒక మహమ్మదీయ మహిళ ధరించే బురఖా-oka maham'madīya mahiḷa dharin̄cē burakhā | परदा; मुसलमान स्त्रियों द्वारा पहने जाने वाला घूंघट – paradā; musalamān striyoṅ dvārā pahane jāne vālā ghūnghaṭ | हिजाब् – hijāb (यावनस्त्रीणाम् अवगुण्ठनम् – yāvanastrīṇām avaguṇṭhanam) | ऌ – ḷ | 2 उपकॢप्त – upakḷpta | Ready | సిద్ధం-sid'dhaṁ | तैयार – taiyār | تیار – taiyār؛ مستعد – mustaʿid | |||||||||||||||||||
Indigo | నీలం-nīlaṁ | 3 नीला – nīlā | نیل – 3 nīl؛ گِہرا بنفشی – gehrā banafshī | नीलम् – nīlam; स्थिररङ्गा – sthiraraṅgā | ఏడు – ēḍu | Seven | सात – sāt | سات – sāt؛ ہفت – haft | सप्त – sapta | 3 ओला – olā | Hailstone | వడగండ్లు-vaḍagaṇḍlu | اولا – 3 olā؛ ژالہ – zhālah | प्रालेयलेशः – prāleyaleśaḥ | حلیہ – ḥulyah | Ornament | నగ-naga | गहना – gahanā | विभूषणम् – vibhūṣaṇam | 2 केशकॢप्तिः – keśakḷptiḥ | Hairdo | కేశాలంకరణ-kēśālaṅkaraṇa | केशविन्यास – keśvinyās; केश प्रसाधन शैली – keś prasādhan śailī | بال بنانے کی وضع – bāl banāne kī vaẓaʿ؛ سَنوارے ہوۓ بال – san̠vāre hu'e bāl؛ مانگ پٹی – māng paṭṭī | |||||||||||||||||||||||||
J/j | Juggernaut ("Jagannath", Krishna, Lord of World, an overpowering force like Colossus) | జగ్గర్నాట్ ("జగన్నాథుడు" కృష్ణుడు, జగత్తుకు ప్రభువు, కోలోసస్ వంటి అజేయశక్తులు గల ఒక శక్తిస్వరూపము)-jaggarnāṭ ("jagannāthuḍu" kr̥ṣṇuḍu, jagattuku prabhuvu, kōlōsas vaṇṭi ajēyaśaktulu gala oka śaktisvarūpamu) | जगरनॉट ("जगन्नाथ", कृष्ण, विश्व का भगवान, अत्यधिक तीव्र शक्ति जो किसी प्रकांड व्यक्ति में पाई जाए) – jagaranāṭ ("jagannāth"; krishṇa, viśva kā bhagavān, atyādhik tīvra śakti jo kisī prakānḍ vyakti meṅ pāī jāe) | جگ ناتھ – jag nāth؛ (جگن ناتھ، کرشن، عالم کا خدا، کوئی غالِب اور خَطَرناک طاقَت جو کسی عظیم شخص کو حاصل ہو) – (jagan nāth, krishn, ʿālam kā ḵẖudā, ko'ī g̠h̠ālib aur ḵẖat̤arnāk t̤āqat jo kisī ʿaz̤īm shaḵẖṣ ko ḥāṣil ho) | जगन्नाथः – jagannāthaḥ; (कृष्णः लोकस्य नाथः अतिकायः इव अभिभावकबलम् – kṛṣṇaḥ lokasya nāthaḥ, atikāyaḥ iva abhibhāvakabalam) | ఐ – ai | ఐదు – aidu | Five | 3 पाँच – pāṅc | پانچ – 3 pān̠c؛ پنج – panj | पञ्च – pañca | औ – au | औरत – aurat | Woman | మహిళ -mahiḷa | زَن – zan | नारी – nārī; महिला – mahilā | خ – ḵẖ | ḵẖe | خریطہ – ḵẖarīt̤ah | Map | పటము-paṭamu | मानचित्र – mānacitra | मानचित्रम् – mānacitram | ॡ- ḹ | ॡः – ḹḥ | f. A mother, a divine female. m. Śiva. | ఒక తల్లి, స్త్రీ దేవత. పార్వతి-oka talli, strī dēvata. Pārvati | स्त्री. एक माँ, देवी; पु: शिव – stri. Ek māṅ, devī; pu. Śiva | مونَث: ایک مقدس مادر – mu'annas̱: ek muqaddas mādar؛ روحانی زنانہ ہستی. – rūḥānī zanānah hastī. مذکّر: شیو بھگوان – Muẕakkar: shīv bhagvān | |||||||||||||||||||
Jew (or Yehudi, a person of religion of Judaism) | యూదుడు (లేదా యెహూదీ, యూదు మతమునకు చెందిన ఒక వ్యక్తి)-yūduḍu (lēdā yehūdī, yūdu matamunaku cendina oka vyakti) | यहूदी (यहूदी धर्म को मानने वाला) – yahūdī (yahūdī dharm ko mānane vālā) | یہودی (یہودی مذہب کو ماننے والا) – yahūdī (yahūdī maẕ-hab ko mānne vālā) | ज्यू – jyū (अथवा यिहुदीयः, जूडायिसम् इति मतस्य अनुयायी – athavā yihudīyaḥ, jūḍāyisam iti matasya anuyāyī ) | ఐదువ – aiduva | Married woman | विवाहित महिला – vivāhit mahilā | شادی شُدہ عورت – shādī shudah ʿaurat | भर्तृमती – bhartṛmatī; सुवासिनी – suvāsinī | औषधालय – aushadhālay | Dispensary/Pharmacy | ఔషధశాల/మందుల దుకాణము- auṣadhaśāla/mandula dukāṇamu | شفا خانہ – shifā ḵẖānah/ دوا فروش کی دُکان – davā farosh kī dukān | औषधालयः – auṣadhālayaḥ; भेषजागारम् – bheṣajāgāram | خیاباں – ḵẖiyābān̠ | Pathway through a garden | వన మార్గం- vana mārgaṃ; ఒక వనము గుండా వెళ్ళే బాట-oka vanamu guṇḍā veḷḷē bāṭa | बाग-पथ; उद्यान-मार्ग; बगीचे से गुज़रने वाला रास्ता – bāg-path; udyān-mārg; bagīce se guzarane vālā rāstā | उद्यानपथः – udyānapathaḥ | ए – e | एला – elā | Cardamom | ఏలకులు-ēlakulu | इलायची – ilāyacī | الائچی – ilā'icī | ||||||||||||||||||||||||
K/k | Kangaroo (a macropod; Australia's national animal) | కంగారూ (ఒక భారీచరము; ఆస్ట్రేలియా యొక్క జాతీయ జంతువు) -kaṅgārū (oka bhārīcaramu; āsṭrēliyā yokka jātīya jantuvu) | कंगारू (एक मैक्रोपोड [धानीप्राणी]; ऑस्ट्रेलिया का राष्ट्रीय पशु) – kangārū (ek maikropoḍ [dhānīprāṇī]; āsṭreliyā kā rāshṭrīya paśu) | کینگرو (ایک میکرو پوڈ؛ آسٹریلیائی قومی جانور) – kengrū (ek mekro poḍ; āsṭrelyā'ī qaumī jānvar) | कङ्गारु (कश्चन बृहत्पादपशुः, आस्ट्रेलियादेशस्य राष्ट्रमृगः) – kaṅgāru (kaścana bṛhatpādapaśuḥ, āsṭreliyādeśasya rāṣṭramṛgaḥ) | ఒ – o | ఒకటి – okaṭi | One | एक – ek | ایک – ek؛ یک – yak؛ واحد – vāḥid | एकम् – ekam | अं – am/an/aṅ | 3 अंगूर – angūr | Grape | ద్రాక్ష-drākṣa | انگور – 3 angūr؛ عنب – ʿinab | द्राक्षाफलम् – drākṣāphalam | د – d | dāl | داتن – 4 dātun | Toothbrush | దంతధావని-dantadhāvani | 4 दातून – dātūn | दन्तकूर्चकम् – dantakūrcakam | एकशृङ्गः – ekaśṛṅgaḥ | Rhinoceros | ఖడ్గమృగం-khaḍgamr̥gaṁ | गैंडा – gainḍā | گینڈا – genḍā؛ کرگدن – kargadan | ||||||||||||||||||||
2 Kangchenjunga (a mountain) | కాంచన్జంగా-kān̄canjaṅgā | कंचनजंगा (पर्वत) – kancanajangā (parvat) | کنگچنجنگا (پہاڑ) – kangcanjangā (pahāṛ) | कञ्चनजङ्गा (कश्चन पर्वतः) – kañcanajaṅgā (kaścana parvataḥ) | ఒంటె – oṇṭe | Camel | ऊँट – ūṅṭ | اُونٹ – ūn̠ṭ؛ شتر – shutar | उष्ट्रः – uṣṭraḥ, क्रमेलकः – kramelakaḥ | अंकुर – ankur | Sprout (seedling) | మొలక (నారుమొక్క) -molaka (nārumokka) | چھوٹا انکوا – choṭā ankvā؛ تخمی پودا – tuḵẖmī paudā | अङ्कुरः – aṅkuraḥ; किसलयः – kisalayaḥ (बीजप्ररोहः – bījaprarohaḥ) | دل – 4 dil | Heart | గుండె-guṇḍe | 4 दिल – dil | हृदयम् – hṛdayam | ऐ – ai | ऐक्षवम् – aikṣavam | Sugar | పంచదార-pan̄cadāra | चीनी – cīnī; शक्कर – śakkar | کھانڈ – khānḍ؛ قند – qand | ||||||||||||||||||||||||
L/l | 2 Lotus | కమలము -kamalamu | कमल – kamal | گل نیلو فر – gul-i nīlofar | कमलम् – kamalam; अब्जम् – abjam | ఓ – ō | ఓడ – ōḍa | Ship | समुंद्री 3 जहाज़ – samundrī jahāz; जहाज़ – jahāz | جہاز – 3 jahāz؛ سفینہ – safīnah | पोतः – potaḥ | अः – aha | अंतःकलह – antahakalah | Internal bickering | అంతఃకలహము-antaḥkalahamu | اندرونی جھگڑا – andrūnī jhagṛā | अन्तःकलहः – antaḥkalahaḥ | ڈ – ḍ | ḍāl | ڈھور – ḍhor | Cattle | పశువులు-paśuvulu | मवेशी – maveśī | गोकुलम् – gokulam | ऐन्द्रजालिकः – aindrajālikaḥ | Juggler/Magician | మాయగాడు/ఐంద్రజాలికుడు-māyagāḍu/aindrajālikuḍu | बाज़ीगर/ जादूगर – bāzīgar/jādūgar | بازيگَر – bāzīgar / جادوگر – jādūgar؛ مَداری – madārī؛ شعبدَہ باز – shaʿbadah bāz | ||||||||||||||||||||
Library | గ్రంధాలయము-grandhālayamu | पुस्तकालय – pustakālay | کُتَب خانَہ – kutab ḵẖānah | पुस्तकालयः – pustakālayaḥ; ग्रन्थकुटी – granthakuṭī | ఓటమి – ōṭami | Defeat | पराजय – parājay | شکست – shikast | पराजयः – parājayaḥ; अभिभवः – abhibhavaḥ | छः – chaha | Six | ఆరు-āru | شش – shesh | षट् – ṣaṭ | ڈیرا – ḍerā | Tent | గుడారము-guḍāramu | तंबू – tambū | पटगृहम् – paṭagṛham | ओ – o | ओष्ठः – oṣṭhaḥ | Lip | పెదవి-pedavi | होंठ – hoṅṭh; अधर – adhar; लब – lab | ہونٹ – hon̠ṭ؛ لب – lab؛ شَفَہ – shafah | ||||||||||||||||||||||||
M/m | Mosque | మసీదు-masīdu | 3 मस्जिद – masjid | مسجد – 3 masjid؛ عبادت گاہ – ʿibādat gāh | यावनधर्ममन्दिरम् – yāvanadharmamandiram | ఔ – au | ఔషధము – auṣadhamu | Medicine | औषधि – aushadhi; 3 दवा – davā | دوائی – 3 davā'ī | औषधम् – auṣadham; भेषजम्- bheṣajam | क – k | कपोत – kapot | Pigeon | పావురము-pāvuramu | کبوتر – kabūtar | कपोतः – kapotaḥ; पारावतः – pārāvataḥ | ذ – ẕ | ẕāl | ذروہ – ẕirvah | Peak | అగ్రము-agramu | शिखर – śikhar | शिखरम् – śikharam | ओदनम् – odanam | Food/Boiled rice | ఆహారము/ఉడికిన అన్నము-āhāramu/uḍikina annamu | खाना/भात – khānā/bhāt | خوراک – ḵẖūrāk؛ ابلے چاول – uble cāval | ||||||||||||||||||||
2 Mango | మామిడి-māmiḍi | 3 आम – ām | آم – 3 ām؛ انبہ – ambah | आम्रम् – āmram; चूतफलम् – cūtaphalam | ఔటు – auṭu | Firecracker | पटाखा – paṭākhā | آتِش بازی – ātish bāzī | स्फोटकम् – sphoṭakam | कंगन – kangan | Bangle | గాజులు-gājulu | کَڑا – kaṛā | कङ्कणम् – kaṅkaṇam; वलयम् – valayam | ذرّہ – ẕarrah | Atom/Speck | అణువు/కాస్తంత-aṇuvu/kāstanta | परमाणु/कण – paramāṇu/kaṇ; छिटकी – chiṭakī; धब्बा – dhabbā | अणुः -aṇuḥ / कणः – kaṇaḥ | औ – au | औघः – aughaḥ | Flood | వరద-varada | बाढ़ – bāṛh | سیلاب – sailāb | ||||||||||||||||||||||||
N/n | Needle | సూది-sūdi | 3 सुई – suī | سوئی – 3 su'ī | सूची – sūcī; सेवनी – sevanī | అం – aṁ | అంగడి – aṅgaḍi | Shop | 3 दुकान – dukān; कारखा़ना -kārakhānā | دکان – 3 dukān؛ کار خانہ – kār ḵẖānah | आपणः – āpaṇaḥ | ख – kh | 3 खटमल – khaṭamal | Bed Bug | నల్లి-nalli | کھٹمل – 3 khaṭmal | मञ्चकाश्रयः – mañcakāśrayaḥ | ر – r | re | رمضان – ramẓān | Holy Month | రంజాన్- ramẓān; పవిత్రమాసం-pavitramāsaṁ | रमज़ान; पवित्र माह – ramazān; pavitra māh | रमझान् – ramajhān पुण्यमासः – puṇyamāsaḥ | औदनिकः – audanikaḥ | A cook | వంటమనిషి-vaṇṭamaniṣi | रसोइया; बावर्ची – rasoīyā; bāvarcī | باورچی – bāvarcī؛ طباخ – t̤abbāḵẖ | ||||||||||||||||||||
Nurse (a provider of healthcare) | నర్సు (ఆరోగ్య సంరక్షణను అందించు ఒక ప్రదాత)- narsu (ārōgya sanrakṣaṇanu andin̄cu oka pradāta) | नर्स; दाई (स्वास्थ्य सेवा प्रदाता) – nars; dāī (svāsthya sevā pradātā) | آیا – āyā؛ تیمار دار (طبّی خدمات فراہم کرنے والا) – temār dār (t̤ibbī ḵẖidmāt farāham karne vālā) | परिचारिका (स्वास्थ्यावेक्षाप्रदात्री) – paricārikā (svāsthyāvekṣāpradātrī) | అంబ – amba | Durga; Mother | दुर्गा; माँ – durgā; māṅ | ماں درگا – mān̠ durgā؛ ایک دیوی – ek devī | अम्बा – ambā; दुर्गा – durgā; माता – mātā | 3 खरगोश – kharagoś | Hare | చెవుల పిల్లి- cevula pilli; కుందేలు-kundēlu | خرگوش – 3 ḵẖargosh؛ ارنب – arnab | शशः – śaśaḥ | رونا – 4 ronā | To cry | ఏడుపు-ēḍupu | 4 रोना – ronā; चिल्लाना – cillānā; रोदन – rōdan |
रोदनम् – rodanam; क्रन्दनम् – krandanam | अं – ṃ | अंशुः – aṃśuḥ | A ray of light | కాంతికిరణము-kāntikiraṇamu | किरण – kiraṇ | کرن -kiran؛ شعاع – shuʿāʿ | ||||||||||||||||||||||||
O/o | Ocean | మహాసముద్రము-mahāsamudramu | सागर – sāgar | محیط – muḥīt̤ | सागरः – sāgaraḥ; अर्णवः – arṇavaḥ | అః – aḥ | 2 అంతఃపురము – antaḥpuramu | Palace | महल – mahal | قصر – qaṣr | प्रासादः – prāsādaḥ; राजभवनम् – rājabhavanam | ग – g | 3 गद्दा – gaddā | Mattress | పరుపు-parupu | گدا – 3 gaddā؛ توشک – toshak | मन्दुरा – mandurā | ڑ – ṛ | ṛe | 3 کباڑ – 4 kabāṛ | Junk | చెత్త-cetta | 4 कबाड़ – kabāṛ; कचरा – kacarā | अवकरः – avakaraḥ | अंह्रिः – aṃhriḥ | Foot/Tree root | అడుగు/చెట్టు వేరు-aḍugu/ceṭṭu vēru | निचला सिरा (पाद)/जड़ (मूल) – nicalā sirā (pād)/jaṛ (mūl) | پا – pā/جڑ – jaṛ؛ بنیاد – bunyād | ||||||||||||||||||||
Ostrich | నిప్పుకోడి-nippukōḍi | 3 शुतुरमुर्ग – śuturmurg | شتر مرغ – 3 shutur murg̠h̠؛ تعامہ – tiʿāmah | उष्ट्रपक्षी – uṣṭrapakṣī | 2 దుఃఖము – duḥkhamu | Sorrow | दुःख – duhkh | رنج – ranj؛ آزردگی – āzurdagi | दुःखम् – duḥkham; खेदः – khedaḥ | गमला – gamalā | Flower Pot | పూలకుండీ-pūlakuṇḍī | گُلدان – guldān | पुष्पकुण्डम् – puṣpakuṇḍam | 3 کوڑا – 4 koṛā | Whip | కొరడా-koraḍā | चाबुक – cābuk; 4 कोड़ा – kōṛā; अनुदेश – anudeś | कषा – kaṣā | अः – ḥ | 2 अन्तःपालः – antaḥpālaḥ | Palace guard | భవనపాలకుడు-bhavanapālakuḍu | प्रासाद-रक्षक – prāsād-rakshak | قصر کا نگہبان یا محافظ – qaṣr kā nigehbān yā muḥāfiz̤ | ||||||||||||||||||||||||
P/p | 2 Peacock | నెమలి-nemali | 3 मोर – mor | مور – 3 mor؛ طاوس – t̤āwus | मयूरः – mayūraḥ; शिखण्डी – śikhaṇḍī | క – ka | కన్ను- kannu | Eye | आँख; नेत्र – āṅkh; netra | چشم – cashm | नयनम् – nayanam, लोचनम् – locanam, नेत्रम् – netram | घ – gh | 3 घर – ghar | Home | ఇల్లు-illu | گھر – 3 ghar؛ بیت – bait | गृहम् – gṛham | ز – z | ze | زلزلہ – zalzalah | Earthquake | భూకంపం-bhūkampaṁ | भूकंप – bhūkamp | भूकम्पः – bhūkampaḥ | 2 निःशब्दम् – niḥśabdam | Silence | నిశ్శబ్దం-niśśabdaṁ | निःशब्दता/ख़ामोशी – nihaśabdatā/ḵẖāmośī | خاموشی – ḵẖāmoshī؛ سکوت – sukūt | ||||||||||||||||||||
Pilot (airplane) | విమాన చోదకుడు (విమానము) -vimāna cōdakuḍu (vimānamu) | विमानचालक – vimānacālak | جہاز ران – jahāz rān | विमानचालकः (वायुयानम्) – vimānacālakaḥ (vāyuyānam) | కలము – kalamu | Pen | 3 कलम; लेखनी – kalam; lekhanī | قلم – 3 qalam؛ کلک – kilk | कलमः – kalamaḥ; लेखनी – lekhanī | घट बढ़ – ghaṭ baṛh | Fall Rise/Variation | పడుట లేచుట- paḍuṭa lecuṭa; చిన్న పెద్ద-cinna pedda; ఒడిదుడుకులు/వ్యత్యాసము-oḍiduḍukulu/vyatyāsamu | تغیر – tag̠h̠ayyur/ گھٹنا بڑھنا – ghaṭnā baṛhnā | क्षयवृद्धि – kṣayavṛddhi / विकारः – vikāraḥ | زمین – zamīn | Land | భూమి-bhūmi | भूमि – bhūmi; पृथ्वी – prithvī | भूमिः – bhūmiḥ | क – ka | कन्दुकम् – kandukam | Ball | బంతి-banti | गेंद – gend; गोला – golā | گولا – golā؛ گیند – gend؛ كرة – korat | ||||||||||||||||||||||||
Q/q | Question ? | ప్రశ్న?-praśna? | प्रश्न – praśn | سوال – savāl | प्रश्नः ? – praśnaḥ ?; पृच्छा ? – pṛcchā ? | ఖ – kha | ఖడ్గము – khaḍgamu | Sword | तलवार – talavār | شمشیر – shamshīr؛ سیف – saif | खड्गः – khaḍgaḥ; असिः – asiḥ | ङ – ṅ | पंक्ति – pankti | Line | రేఖ-rēkha | قطار – qat̤ār | पङ्क्तिः – paṅktiḥ; आवलिः – āvaliḥ; रेखा – rekhā | ژ – zh | zhe | ژنگ – zhang | Cowbell | జేగంట-jēgaṇṭa | गौ-घंटी – gau-ghanṭī | किङ्किणी – kiṅkiṇī; गोघण्टा – goghaṇṭā | कम्बलः – kambalaḥ | Blanket | దుప్పటి-duppaṭi; కంబళి-kambaḷi | कंबल – kambal; लोई – loī | کمبل – kambal؛ پشمینے کی چادر – pashmīne kī cādar؛ بِستَر کا نَمدَہ – bistar kā namdah | ||||||||||||||||||||
Queue | వరుస-Varusa | पंक्ति – pankti | قطار – qat̤ār | पङ्क्तिः – paṅktiḥ | ఖరము – kharamu | Donkey | गधा – gadhā | خر – ḵẖar؛ حمار – ḥimār | खरः – kharaḥ; गर्दभः – gardabhaḥ | बंगला – bangalā | Bungalow | భవనము-bhavanamu | کوٹھی – koṭhī | सदनम् – sadanam | ژوپین – zhopīn | Javelin | ఈటె-īṭe; శలాకం- śalākaṁ | बर्छी – barchī | शल्यम् – śalyam | ख – kha | खगः – khagaḥ | Bird | పక్షి-pakṣi | पंछी – panchī | پَرِندَہ – parindah؛ چِڑيا – ciṛyā | ||||||||||||||||||||||||
R/r | Rainbow | ఇంద్రధనుస్సు-indradhanus'su | इंद्रधनुष – indradhanush | قوس قزح – qaus-i quzaḥ | इन्द्रधनुः – indradhanuḥ; त्रिदशायुधम् – tridaśāyudham | గ – ga | గడియారము – gaḍiyāramu | Clock | 3 घड़ी – ghaṛī | گھڑی – 3 ghaṛī؛ ساعت – sāʿat | घटिकायन्त्रम् – ghaṭikāyantram; घटी – ghaṭī | च – c | 3 चरखा – carakhā | Spinning wheel | రాట్నము-rāṭnamu | چرخہ – 3 carḵẖah؛ چکّر – cakkar | तान्तवचक्रम् – tāntavacakram | س – s | sīn | سکّہ – 4 sikkah | Coin | నాణెం-nāṇeṁ | 4 सिक्का – sikkā | नाणकम् – nāṇakam | खनित्रम् – khanitram | Spade | పార-pāra; చేతిపార-cētipāra | फावड़ा – phāvaṛā | پھاوڑا – phāvṛā؛ بیلچہ – belcah | ||||||||||||||||||||
Rabbi (a Jewish spiritual teacher) | రబ్బీ (ఒక యూదు ఆధ్యాత్మిక బోధకుడు)-rabbī (oka yūdu ādhyātmika bōdhakuḍu) | रब्बी (यहूदी धर्मगुरु) – rabbī (yahūdī dharmagurū) | حبر (یہودی عالم) – ḥibr (yahūdī ʿālim) | राबै (यिहुदीयः आचर्यः) – rābai (yihudīyaḥ ācaryaḥ) | గది – gadi | Room | 3 कमरा; कक्ष – kamarā; kaksh | کمرہ – 3 kamrah؛ حُجرَہ – ḥujrah | कोष्ठः – koṣṭhaḥ | 3 चमगादड़ – camagādaṛ | Bat (animal) | గబ్బిలము-gabbilamu (జంతువు-jaṅtuvu) | چمگادڑ – 3 camgādaṛ؛ خَفّاش – ḵẖaffāsh | जतुका – jatukā (पशुः – paśuḥ) | سرخ – surḵẖ | Red | ఎరుపు-erupu | लाल – lāl | लोहित – lohita | ग – ga | गर्जरम् – garjaram | Carrot | ఎర్రముల్లంగి-erramullaṅgi; కూరదుంప-kūradumpa | गाजर – gājar; प्रलोभन – pralobhan | گاجر – gājar | ||||||||||||||||||||||||
S/s | Scope (a magnifier, like microscope, stethoscope, telescope) | దర్శిని (ఒక భూతద్దము, సూక్ష్మదర్శిని, వైద్యదర్శిని, దూరదర్శనయంత్రం వంటిది)-darśini (oka bhūtaddamu, sūkṣmadarśini, vaidyadarśini, dūradarśanayaṃtraṃ vaṇṭidi) | आवर्धक (एक विशालक, जैसे अनुवीक्षण यंत्र (सूक्ष्मदर्शी), परिश्रावक (आला) और दूरदर्शक यंत्र) – āvardhak (ek viśālak, jaise anuvīkshaṇ (sūkshamadarśī) yantra, parishrāvak (ālā) aur dūradarśak yantra) | کلاں نما (ایک مکبّر جیسے خُرد بین، صَدَر بین، دوربین) – kalān̠ numā (ek mukabbir jaise ḵẖurd bīn, ṣadar bīn, dūr bīn) | प्रदर्शकः (कश्चन वर्धनः यथा सूक्ष्मदर्शिनी, हृत्परीक्षणयन्त्रं, दूरदर्शनयन्त्रम्) – pradarśakaḥ (kaścana vardhanaḥ yathā sūkṣmadarśinī, hṛtparīkṣaṇayantraṃ, dūradarśanayantram) | ఘ – gha | ఘటం – ghaṭaṁ | Pot | पात्र – pātra | برتن – bartan | घटः – ghaṭaḥ; कुम्भः – kumbhaḥ | छ – ch | 3 छलनी – chalanī | Strainer | జల్లెడ-jalleḍa; చిల్లుల సిబ్బి-cillula sibbi; వడపోత గుడ్డ-vaḍapōta guḍḍa; వడగట్టు పనిముట్టు-vaḍagaṭṭu panimuṭṭu | چھلنی – 3 chalnī؛ مقطر – muqat̤t̤ir | चालनी – cālanī; शोधनी – śodhanī | ش – sh | shīn | شربت – sharbat | Beverage | పానీయం-pānīyaṁ | पेय – peya | पानकम् – pānakam | गवाक्षः – gavākṣaḥ | Round window | గుండ్రపు కిటికీ (గవాక్షము)-guṃḍrapu kiṭikī (gavākṣamu) | गवाक्ष – gavāksh; खिड़की – khiṛakī | گول کھڑکی – gol khiṛkī؛ دریچہ – darīcah | ||||||||||||||||||||
School | పాఠశాల-pāṭhaśāla | पाठशाला – pāṭhaśālā | دَرس گاہ – dars gāh؛ مدرسہ – madrasah | पाठशाला – pāṭhaśālā; विद्यागृहम् – vidyāgṛham | ఘంట – ghaṇṭa | Bell | 3 घंटी – ghanṭī | گھنٹی – 3 ghanṭī | घण्टा – ghaṇṭā ; घनम् – ghanam | 3 छत – chat | Roof/Ceiling | కప్పు/పైకప్పు-kappu/paikappu | سقف – saqf / چھت – 3 chat | छदिः – chadiḥ; कटनम् – kaṭanam / पटलम् – paṭalam | شناختی کارڈ – shanāḵẖtī kārḍ | Identity card | గుర్తింపు పత్రం-gurtimpu patraṁ | पहचान पत्र – pahacān patra | परिचयपत्रम् – paricayapatram | घ – gha | घनः – ghanaḥ | Cloud | మేఘము-mēghamu | घन/बादल – ghan/bādal | بادل – bādal؛ ابر – abr | ||||||||||||||||||||||||
T/t | 2 Tiger | పులి-puli | 3 बाघ – bāgh | باگھ – 3 bāgh؛ شیر – sher | व्याघ्रः – vyāghraḥ; शार्दूलः – śārdūlaḥ | 2 ఙ – ṅa | 2 సంజ్ఞ – san̄jña | Symbol | प्रतीक; चिह्न – pratīk; chinh | نشانی – nishānī؛ علامت – ʿalāmat | संज्ञा – saṃjñā; चिह्नम् – cihnam | ज – j | जल परी – jal parī | Mermaid | మత్స్యకన్య-matsyakan'ya | بِنت البحر – bintul beḥr | मत्स्यकन्या – matsyakanyā | ص – ṣ | ṣwād | صحرا – ṣeḥrā | Desert | ఎడారి-eḍāri | रेगिस्तान – registān | मरुः – maruḥ | घर्मः – gharmaḥ | Heat | వేడిమి-vēḍimi | गरमी – garamī; ताप – tāp; ऊष्मा – ūshmā | گرمی – garmī؛ تپش – tapish | ||||||||||||||||||||
Temple | దేవాలయము-dēvālayamu | 3 मंदिर – mandir | مندر – 3 mandir؛ معبد – maʿbad | मन्दिरम् – mandiram; देवकुलम् – devakulam | 2 ఆజ్ఞ – ājña | Order | आज्ञा – āgyā; आदेश – ādeś | حکم – ḥukm | आज्ञा – ājñā; आदेशः – ādeśaḥ | जग – jag | World | ప్రపంచము-prapan̄camu | عالم – ʿālam | जगत् – jagat; विश्वम् – viśvam | صدیق – ṣadīq | Friend | స్నేహితుడు-snēhituḍu | मित्र – mitra | मित्रम् – mitram | ²ङ – ṅa | 2 अङ्गुलिः – aṅguliḥ | Finger | వ్రేలు-vrēlu | उंगली – ungalī; अनामिका – anāmikā | انگلی – unglī؛ انگشت – angusht | ||||||||||||||||||||||||
U/u | Underwear | లోదుస్తులు-lōdustulu; చెడ్డీ – ceḍḍī | अंतर्वस्त्र – antaravastra | زیر جامَہ – zer jāmah | अन्तरीयम् – antarīyam | చ – ca | చక్రము – cakramu | Wheel | 3 पहिया; चक्र – pahiyā; cakra | پہیّہ – 3 pahiyyah؛ چاک – cāk؛ چَرخی – carḵẖī | चक्रम् – cakram; मण्डलम् – maṇḍalam | झ – jh | झगड़ा – jhagaṛā | Fight/Quarrel | తగువు- taguvu; జగడము-jagaḍamu | جھڑپ – jhaṛap / لڑائی – laṛā'ī | विग्रहः – vigrahaḥ / कलहः – kalahaḥ | ض – ẓ | ẓwād | ضرغام – ẓirg̠h̠ām | Lion | సింహము-sinhamu | सिंह – siṅh | सिंहः – siṃhaḥ; केसरी – kesarī | 2 कङ्कतम् – kaṅkatam | Comb | దువ్వెన-duvvena | कंघी – kanghī; तुरा – turā; मधु-कोष – madhu-kōsh | کنگھی – kanghī؛ کُوچ – kūc | ||||||||||||||||||||
Umpire | క్రీడా న్యాయనిర్ణేత-krīḍā n'yāyanirṇēta | न्यायाध्यक्ष – nyāyādhyaksh; मध्यस्थ – madhyasth | ثالث – s̱ālis̱؛ منصف – munṣif | मध्यस्थः – madhyasthaḥ | చదరంగము – cadaraṅgamu | Chess | 3 शतरंज; चतुरंग – śataranj; caturang | شطرنج – 3 shat̤ranj | चतुरङ्गम् – caturaṅgam | झरना – jharanā | Spring (Fountain/Water flowing from ground) | ఊట (జలధార/నేల నుండి ఉబికి వస్తున్న నీరు)-ūṭa (jaladhāra/nēla nuṇḍi ubiki vastunna nīru) | عین – ʿain | झरा – jharā; स्रोतः – srotaḥ (जलाकरः – jalākaraḥ / भूमेः उद्गतं जलम् – bhūmeḥ udgataṃ jalam) | ضلع – ẓilaʿ | Rib (anatomy) | ప్రక్కటెముక-prakkaṭemuka (శరీరశాస్త్రం-śarīraśāstraṁ) | पसली (शरीर-रचना-विज्ञान) – pasalī (śarīr racanā vigyān) | पर्शुका – parśukā (शारीरम् – śārīram) | च – ca | चटकः – caṭakaḥ | Sparrow | పిచ్చుక-piccuka | चटक – catak; गौरैया – gauraiyā | کنجشک – kunjishk؛ چڑیا – ciṛyā | ||||||||||||||||||||||||
V/v | Victory | విజయము -vijayamu | विजय – vijay | نصرت – nuṣrat | जयः – jayaḥ; विजितिः – vijitiḥ | ఛ – cha | ఛత్రము – chatramu | Umbrella | 3 छतरी – chatarī | چھاتا – 3 chātā | छत्रम् – chatram; आतपत्रम् – ātapatram | ञ – ṅ | 3 पंजाबी – panjābī | Punjabi (person) | పంజాబీవ్యక్తి-pan̄jābīvyakti | پنجابی – 3 panjābī | पञ्चनदवासी – pañcanadavāsī (जनः – janaḥ) | ط – t̤ | t̤o'e | طاق – 4 t̤āq | Shelf | అలమార-alamāra | 4 ताक – tāk; तख़्ता – taḵẖtā | निधानिका – nidhānikā | चणकः – caṇakaḥ | Chickpea | శెనగ-śenaga | चना – canā | مصری چنا – miṣrī canā؛ چنا – canā | ||||||||||||||||||||
Volcano | అగ్నిపర్వతము -agniparvatamu | ज्वालामुखी – jvālāmukhī; आग्नेयगिरि – āgneyagiri | آتش فشاں – ātish fishān̠ | अग्निपर्वतः – agniparvataḥ; ज्वालामुखः – jvālāmukhaḥ | ఛత్రాకం – chatrākaṁ | Mushroom | कुकुरमुत्ता – kukuramuttā | کُھمبی – khumbī | छत्त्राकम् – chattrākam; दिलीरम् – dilīram | 3 अंजीर – anjīr | Fig | అత్తిపళ్ళు-attipaḷḷu | انجير – 3 anjīr؛ تین – tīn | अञ्जीरम् – añjīram; न्यग्रोधम् – nyagrodham | طبیب – t̤abīb | Doctor | వైద్యుడు-vaidyuḍu | चिकित्सक – cikitsak | चिकित्सकः – cikitsakaḥ | छ – cha | छत्रपतिः – chatrapatiḥ | Emperor | చక్రవర్తి-cakravarti | सम्राट – samrāt | حاکم – ḥākim؛ بادشاہ – bādshāh | ||||||||||||||||||||||||
W/w | Walnut | ఆక్రోటు కాయ-ākrōṭu kāya | 3 अखरोट – akharoṭ | اخروٹ – 3 aḵẖroṭ | अक्षोटम् – akṣoṭam; कन्दरालः – kandarālaḥ | జ – ja | జడ – jaḍa | Plait | चोटी – coṭī | منڈھی – manḍhī | वेणी – veṇī; कबरी – kabarī | ट – ṭ | टक्कर – ṭakkar | Collision | సంఘాతం-saṅghātaṁ; ఢీ-ḍhī | تصادم – taṣādum | सङ्घट्टः – saṅghaṭṭaḥ | ظ – z̤ | z̤o'e | ظہر – z̤ahr | Back (anatomy) | వీపు (శరీరశాస్త్రం)-vīpu (śarīraśāstraṁ) | पीठ (शरीर-रचना-विज्ञान) – pīṭh (śarīr racanā vigyān) | पृष्ठम् – pṛṣṭham (शारीरम् – śārīram) | छल्लिः -challiḥ | Bark/Rind | బెరడు-beraḍu; తొక్క-tokka | छिलका/छाल – chilakā/chāl; चमडा – camaḍā | چھال – chāl؛ سکڑ – sakaṛ/چھلکا – chilkā؛ خول – ḵẖaul؛ بيرونی مَلبُوس – bīrūnī malbūs | ||||||||||||||||||||
Whistle | ఈల-īla | 3 सीटी – sīṭī | سیٹی – 3 sīṭī | शीश्शब्दः – śīśśabdaḥ (वंशी – vaṃśī; ध्वनिनालः – dhvaninalaḥ) | జలము – jalamu | Water | जल; पानी – jal; pānī | آب – āb | जलम् – jalam; उदकम् – udakam | टापू – ṭāpū | Island | దీవి-dīvi | جزیرہ – jazīrah | द्वीपः – dvīpaḥ | ظل – z̤il | Shadow | నీడ-nīḍa | परछाई – parachāī | छाया – chāyā | ज – ja | जपा – japā | China rose (hibiscus) flower | చైనా గులాబీ (మందారం) పువ్వు-cainā gulābī (mandāraṁ) puvvu | अड़हुल – aṛahul | سدا بہار گلاب – sadā bahār gulāb؛ چینی گلاب (گل خطمی) – cīnī gulāb (gul-i ḵẖat̤mī) | ||||||||||||||||||||||||
X/x | X-ray | ఎక్స్-కిరణము-eks-kiraṇamu | एक्स-रे – eks-re; एक्स किरण – ēksa kiraṇ | ايکسرے – eksre | क्षरश्मिः – kṣaraśmiḥ | ఝ – jha | ఝషం – jhaṣaṁ | Fish | 3 मछली – machalī | مچھلی – 3 machlī؛ سمَک – samak | झषः – jhaṣaḥ ; मत्स्यः – matsyaḥ | ठ – ṭh | ठट्ठा – ṭhaṭṭhā | Joke | హాస్యోక్తి-hāsyōkti | مذاق – maẕāq | परिहासः – parihāsaḥ | ع – ʿ | ʿain | عدالت – ʿadālat | Court of Law | న్యాయస్థానము-n'yāyasthānamu | न्यायालय – nyāyālay | न्यायालयः – nyāyālayaḥ | जम्बीरम् – jambīram | Citron (a citrus fruit with a thick rind) | దబ్బపండు (మందమైన తోలుతో ఒక నిమ్మజాతి పండు)-dabbapaṇḍu (mandamaina tōlutō oka nim'majāti paṇḍu) | चकोतरा (मोटे छिलके वाला खट्टा फल) – cakotarā (moṭe chilake vālā khaṭṭā phal) | چکوترہ – cakotrah؛ گلگل (کثیف چھلکے والا لیمونی ثمر) – gulgul (kas̱īf chilke vālā laimūnī s̱amar) | ||||||||||||||||||||
Xylophone | సైలోఫోన్-sailōphōn | सिलाफ़न – silāfan | چوبی باجَہ – cobī bājah | सैलोफोन् वाद्यम् – sailophon vādyam | ఝరి – jhari | Waterfall | जलप्रपात – jalaprapāt | جھرنا – jharnā | झरी – jharī; प्रपातः – prapātaḥ | 3 ठण्डा – ṭhaṇḍā | Cold, Cool | చల్లని-callani | ٹھنڈ – 3 ṭhanḍ / سردی – sardī | शीतलम् – śītalam, शिशिरम् – śiśiram | عرش – ʿarsh | Throne | సింహాసనం- sinhāsanaṁ; గద్దె-gadde | राजगद्दी – rājagaddī | सिंहासनम् – siṃhāsanam | झ – jha | 3 झम्पः – jhampaḥ | A jump (as in an act of jumping) | ఒక గెంతు (ఎగిరే ఆటలో ఒక పని లాగా)-oka gentu (egirē āṭalō oka pani lāgā) | कूद (अर्थात कूदने की क्रिया)- kūd (arthāt kūdane kī kriyā) | چھلانگ (یعنی چھلانگ لگانے کا فعل) – chalāng (yaʿnī chalāng lagāne kā feʿel) | ||||||||||||||||||||||||
Y/y | Yolk | పచ్చసొన-paccasona; అండపీతం-aṇḍapītaṁ | 3 ज़रदी – zaradī | زَردی بيضَہ – 3 zardī baiẓah | अण्डमध्यम् – aṇḍamadhyam; पेशीगर्भः – peśīgarbhaḥ | ఞ – ña | జ్ఞానము – jñānamu | Knowledge | ज्ञान – gyān | علم – ʿilm | ज्ञानम् – jñānam; बोधः – bodhaḥ | ड – ḍ | डंडा – ḍanḍā | Baton | లాఠీ-lāṭhī | عصا – ʿaṣā | लगुडः – laguḍaḥ | غ – g̠h̠ | g̠h̠ain | غبار – g̠h̠ubār | Dust | దుమ్ము-dum'mu | धूल – dhūl | धूलिः – dhūliḥ | झल्लकी – jhallakī | Cymbal | తాళం-tāḷaṁ; చేతాళం-cētāḷaṁ; కంచుధ్వని-kan̄cudhvani | झांझ – jhānjh | جھانجھ – jhānjh؛ مجھیرا – majherā | ||||||||||||||||||||
Yoke | కాడి-kāḍi | जोड़ी – joṛī | جوت – jot | युगम् – yugam; आबद्धः – ābaddhaḥ | 2 యజ్ఞము – yajñamu | Ritual/Sacrifice | अनुष्ठान / बलिदान – anushṭhān / balidān | رسم – rasm؛ قربانی – qurbānī | यज्ञः – yajñaḥ; क्रतुः – kratuḥ | डलिया – ḍaliyā | Basket/Hamper | గంప/గుత్తి-gampa/gutti | ٹوکری – ṭokrī / پٹاری – piṭārī | कण्डोलः – kaṇḍolaḥ / पेटकः – peṭakaḥ | غار – g̠h̠ār | Cave | గుహ-guha | कन्दरा – kandarā | गुहा – guhā; कन्दरा – kandarā | ञ – ña | 2 चञ्चुः – cañcuḥ | Beak | పక్షిముక్కు-pakṣimukku | चोंच – coṅc; टोंटी – ṭōṅṭī | چونچ – con̠c؛ منقار – minqār | ||||||||||||||||||||||||
Z/z | Zebra | కంచరగాడిద-kan̄caragāḍida | ज़ेब्रा – zebrā; चित्रगर्दभ – citragardabh | گورخَر – gorḵẖar | वनगर्दभः – vanagardabhaḥ; चित्ररासभः – citrarāsabhaḥ | ట – ṭa | టంకశాల – ṭaṅkaśāla | Mint (facility) | रुपया पैसा ढालने का स्थान – rūpayā paisā ḍhālane kā sthān | دارالضرب – dāruẓ ẓarb | टङ्कशाला – ṭaṅkaśālā; मुद्राङ्कनशाला – mudrāṅkanaśālā | ढ – ḍh | 3 ढलाई – dhalāī | Casting/Moulding | పోతపోయటం- potapoyaṭaṃ; కళాయి/kaḷāyi | ڈھلائی – 3 ḍhalāī/ گھڑائی – ghaṛāī | आकृतिकल्पनम् – ākṛtikalpanam / संस्कारः – saṃskāraḥ | ف – f | fe | فرشتہ – farishtah | Angel | దేవకన్య-dēvakan'ya | देवदूत – devadūt | स्वर्गदूतः – svargadūtaḥ | 2 मञ्जीरः – mañjīraḥ | Anklet | కడియము-kaḍiyamu | पायल – pāyal | پايَل – pāyal؛ پازيب – pāzaib | ||||||||||||||||||||
Zero | సున్నా-sunnā | शून्य – śūnya | صفر – ṣifr | शून्यम् – śūnyam; बिन्दुः – binduḥ | టమాటా – ṭamāṭā | Tomato | 3 टमाटर – ṭamāṭar | ٹماٹر – 3 ṭamāṭar | रक्तफलम् – raktaphalam | ढक्कन – dhakkan | Lid | మూత-mūta | سَرپوش – sarposh | पिधानम् – pidhānam | فردوس – firdaus | Heaven | స్వర్గము-svargamu | स्वर्ग – svarg | स्वर्गः – svargaḥ; द्यौः – dyauḥ | ट – ṭa | टङ्गा – ṭaṅgā | Leg | కాలు-kālu | टंगड़ी; पैर – ṭangaṛī; pair | ٹانگ – ṭāng؛ پايَہ – pāyah؛ ران – rān | ||||||||||||||||||||||||
1 Pictures and voice-overs will be added later together with animations as one integrated feature.
2 India's national symbols. 3 (in blue) The existence of the same word (cognate word) and in some instances only word for a given meaning in Hindi and Urdu signifies their sisterly relationship. However, I made no attempt to identify/mark all the cognate words in this list. The reader may seek out such words across any two or more languages. Selected Examples of Varied Language Relationships అంతఃపురము – antaḥpuramu జడ – jaḍa گھونسلا – ghon̠slā |
ఠ – ṭha | 2 కంఠం – kaṇṭhaṁ | Throat | गला – galā | حلق – ḥalq | कण्ठः – kaṇṭhaḥ; गलः – galaḥ | ण – ṇ | ऋण – ṝiṇ | Loan | అప్పు-appu | اُدھار – udhār | ऋणम् – ṛṇam; धनप्रयोगः – dhanaprayogaḥ | ق – q | qāf | قدح – qadaḥ | Bowl | గిన్నె(పాత్ర)-ginne(pātra) | कटोरा – kaṭorā | पात्रम् – pātram (भाजनम् – bhājanam) | टट्टनी – ṭaṭṭanī | Small house-lizard | గుడిసె బల్లి-guḍise balli | छिपकली – chipakalī | چھپکلی – chipkalī؛ سوسمار – sūsmār | |||||||||||||||||||||||||
2 కమఠం – kamaṭhaṁ | Tortoise | 3 कछुआ – kachuā | کچھوا – 3 kachvā؛ سنگ پشت – sang pusht | कमठः – kamaṭhaḥ; कच्छपः – kacchapaḥ | कर्ण – karṇa | Ear | చెవి-cevi | کان – kān؛ اذن – uẕun | कर्णः – karṇaḥ; श्रोत्रम् – śrotram | قدم – qadam | Foot | అడుగు-aḍugu | पैर – pair | पदम् – padam | ठ – ṭha | ठक्कः – ṭhakkaḥ | Merchant | వ్యాపారి-vyāpāri | व्यापारी – vyāpārī | تاجر – tājir؛ سوداگر – saudāgar | |||||||||||||||||||||||||||||
డ – ḍa | డంబం – ḍambaṁ | Ostentation/Arrogance | डींग / अहंकार – ḍīng / ahankār | خود نمائی – ḵẖud numā'ī؛ غرور – g̠h̠urūr | दम्भः – dambhaḥ; आडम्बरः – āḍambaraḥ | त – t | तांगा – tāngā | Carriage | వాహకము-vāhakamu | گھوڑا گاڑی – ghoṛā gāṛī | प्रवहणम् – pravahaṇam | ک – k | kāf | کپاس – kapās | Cotton | ప్రత్తి-pratti | रूई – rūī | कर्पासः – karpāsaḥ; तूली – tūlī | ठालिनी – ṭhālinī | Girdle | నడుముపట్టీ-naḍumupaṭṭī | कमरपेटी – kamarapeṭī | چپنی – capnī؛ پَیٹی – paiṭī | ||||||||||||||||||||||||||
డమరుకం – ḍamarukaṁ | The Lord Shiva's drum | डमरु; भगवान शिव का ढोलक – ḍamarū; bhagavān śiva kā ḍholak | شیو بھگوان کا نقارہ – shiv bhagvān kā naqārah | डमरुः – ḍamaruḥ; झर्झरः – jharjharaḥ | 3 तंबूरा – tambūrā | Tambura | తంబూరా-tambūrā | تامبورا – 3 tāmburā | तानपूरः – tānapūraḥ | کسان – kisān | Farmer | రైతు-raitu | 4 किसान; कृषक – kisān; krushak | कृषाणः – kṛṣāṇaḥ; क्षेत्रिकः – kṣetrikaḥ | ड – ḍa | डवित्थः – ḍavitthaḥ | A wooden antelope | కొయ్యలేడి-koyyalēḍi | लकड़े का चिकारा – lakaṛe kā cikārā | لکڑی کا بارہ سینگھا – lakṛī kā bārah sīnghā | |||||||||||||||||||||||||||||
ఢ – ḍha | ఢంకా – ḍhaṅkā | Drum | ढोल – ḍhol | نقارہ – naqārah | ढक्का – ḍhakkā; आनकः – ānakaḥ | थ – th | थाना – thānā | Police station | రక్షకభట నిలయము-rakṣakabhaṭa nilayamu | کوتوالی – kotvālī | आरक्षकालयः – ārakṣakālayaḥ | گ – g | gāf | گھاس – 4 ghās | Grass | గడ్డి-gaḍḍi | 4 घास – ghās; हल का भाग – hal kā bhāg; घाश – ghāś | घासः – ghāsaḥ; तृणम् – tṛṇam | डयनम् – ḍayanam | Palanquin | పల్లకి-pallaki | पालकी – pālakī | پالکی – pālkī؛ ڈولی – ḍolī | ||||||||||||||||||||||||||
2 మూఢ – mūḍha | Superstitious | मिथ्याधर्मी – mithyādharmī | توہم پرست – tavahhum parast | मूढः – mūḍhaḥ; विश्वासनिष्ठः – viśvāsaniṣṭhaḥ | 3 थन – than | Udder/Teat | పొదుగు-podugu | تھن – 3 than/ چوچی – cūcī | स्तनः – stanaḥ; आपीनम् – āpīnam / कुचः – kucaḥ | گولی – 4 golī | Tablet | మాత్ర-mātra | 4 गोली – golī | गुलिका – gulikā; गुटिका – guṭikā | ढ – ḍha | ढः – ḍhaḥ | A dog's tail | కుక్కతోక-kukkatōka | कुत्ते की पूंछ – kutte kī pūṅch | کتے یا کلب کی دم یا پونچھ یا ذنب – kutte yā kalb kī dum yā pūn̠ch yā ẕanab | |||||||||||||||||||||||||||||
ణ – ṇa | 2 బాణము – bāṇamu | Arrow | 3 तीर – tīr | تیر – 3 tīr | बाणः – bāṇaḥ, शरः – śaraḥ | द – d | 3 दमा – damā | Asthma | ఉబ్బసం-ubbasaṁ | دمہ – 3 damah؛ ضیق النفس – ẓīqun nafas | श्वासरोगः – śvāsarogaḥ | ل – l | lām | لٹو – 4 laṭṭū | Top (a toy) | బొంగరము- boṅgaraṁ (ఆటబొమ్మ- āṭabom'ma) | 4 लट्टू (एक खिलौना) – laṭṭū (ek khilaunā) | भ्रमरः – bhramaraḥ (क्रीडनकम् – krīḍanakam) | ढामरा – ḍhāmarā | Goose | బాతు-bātu | कलहंस – kalahans | بڑی بطخ – baṛī bat̤aḵẖ | ||||||||||||||||||||||||||
2 వీణ – vīṇa | Vina | 3 वीणा – vīṇā | وینا – 3 vīnā | वीणा – vīṇā; वल्लकी – vallakī | दरवाज़ा – darvāzā | Gate | వాకిలి-vākili | باب – bāb / گُزرگاہ – guzargāh | द्वारम् – dvāram; निःसरणम् – niḥsaraṇam | لسن – 4 lasan | Garlic | వెల్లుల్లి-vellulli | 4 लहसुन – lahasun | लशुनम् – laśunam; रसोनः – rasonaḥ | ण – ṇa | 2 अण्डम् – aṇḍam | Egg | గ్రుడ్డు-gruḍḍu | अंडा – anḍā | انڈا – anḍā؛ بیضہ – baiẓah | |||||||||||||||||||||||||||||
త – ta | తల – tala | Head | सिर – sir | سر – sar؛ کھوپڑی – khopṛī | शिरः – śiraḥ; मूर्धा – mūrdhā | ध – dh | 3 धनिया – dhaniyā | Coriander | ధనియాలు-dhaniyālu | دھنیا – 3 dhanyā؛کشنیز – keshnīz | धानेयम् – dhāneyam; वितुन्नकम् – vitunnakam | م – m | mīm | مشعل – mashʿal | Torch | దివిటీ-diviṭī | ज्योति – jyoti | उल्का – ulkā | 2 कण्टकः – kaṇṭakaḥ | Thorn | ముల్లు-mullu | काँटा – kāṅṭā; पनस – panas; शूल – śūl | کانٹا – kān̠ṭā؛ خار – ḵẖār | ||||||||||||||||||||||||||
తండ్రి – taṇḍri | Father | पिता; बाप – pitā; bāp | والد – vālid | पिता – pitā; जनकः – janakaḥ | धर्म राज – dharma rāj | Righteous king (Yudhishthira) | ధర్మరాజు (యుధిష్టరుడు)-dharmarāju (yudhiṣṭaruḍu) | ملك عادل (یدھشتھر) – malik-i ʿādil (yudhishthir) | धर्मराजः – dharmarājaḥ (युधिष्ठिरः – yudhiṣṭhiraḥ) | مٹھی – 4 muṭṭhī | Fist | ముష్టి-muṣṭi | 4 मुट्ठी – muṭṭhī; घूंसा – ghūṅsā | मुष्टिः – muṣṭiḥ; खटः -khaṭaḥ | त – ta | तडागः – taḍāgaḥ | Pond | కొలను-kolanu | तालाब – tālāb; पोखर – pōkhar | تالاب – tālāb؛ حوض – ḥauẓ | |||||||||||||||||||||||||||||
థ – tha | రథము – rathamu | Chariot | 3 रथ – rath | رتھ – 3 rath؛ گھوڑا گاڑی – ghoṛā gāṛī | रथः – rathaḥ; स्यन्दनः – syandanaḥ | न – n | नगर – nagar | Town/City | పట్టణము/నగరము-paṭṭaṇamu/nagaramu | قصبہ – qaṣbah / نگر – nagar؛ شہر – sheher | नगरम् – nagaram; पुरम् – puram / पत्तनम् – pattanam | ن – n | nūn | ناك – 4 nāk | Nose | ముక్కు-mukku | 4 नाक – nāk; नासिका – nāsikā; अर्गभाग – argabhāg | नक्रम् – nakram; नासा – nāsā; घ्राणम् – ghrāṇam | तन्तुवायः – tantuvāyaḥ | Weaver | సాలెవాడు-sālevāḍu | बुनकर – bunakar | جولاھا – jaulāhā؛ بافِندہ – bāfindah | ||||||||||||||||||||||||||
గ్రంథము – granthamu | Book | पुस्तक – pustak | کتاب – kitāb | ग्रन्थः – granthaḥ; पुस्तकम् – pustakam | नल – nal | Tap (water tap) | కొళాయి (నీటి కొళాయి) -koḷāyi (nīṭi koḷāyi) | نلکہ – nalkah؛ نلی (پانی کا مخرج) – nalī (pānī kā maḵẖraj) | नालः – nālaḥ (सारणिः – sāraṇiḥ) | ناریل – 4 nāryal | Coconut | కొబ్బరి-kobbari | 4 नारियल – nāriyal; गरी – garī; नारिकेल – nārikel | नारिकेलः – nārikelaḥ; कौशिकफलम् – kauśikaphalam | थ – tha | मन्थनः – manthanaḥ | Churning stick | కవ్వము- kavvamu; చేదండం -cēdaṇḍaṁ | मंथन की लकड़ी – manthan kī lakaṛī | مکھن نکالنے کی لکڑی – makkhan nikālne kī lakṛī | |||||||||||||||||||||||||||||
ద – da | దండ – daṇḍa | Garland | 3 माला – mālā | مالا – 3 mālā؛ گجرا ہار – gajrā hār | माला – mālā; स्रक् – srak | प – p | पंखा – pankhā | Fan | పంఖా/వీవన -paṅkhā/vīvana | پنکھا – pankhā؛ باد کش – bād kash | पक्षकः – pakṣakaḥ; व्यजनम् – vyajanam | ں – n̠ | nūn g̠h̠unnā | 3 مشکیں – mushken̠ | Shoulders | భుజాలు-bhujālu | कंधे – kandhe | स्कन्धाः – skandhāḥ | रथ्या – rathyā | Road | రహదారి-rahadāri | सड़क – saṛak | سَڑک – saṛak؛ راستَہ – rāstah؛ راہ – rāh | ||||||||||||||||||||||||||
దవడ – davaḍa | Jaw | 3 जबड़ा – jabaṛā | جبڑا – 3 jabṛā؛ کُلّہ – kullah | हनुः – hanuḥ | 3 पतंग – patang | Kite (Flying kite, a toy) | గాలిపటము (ఎగిరే గాలిపటము, ఒక ఆటబొమ్మ)-gālipaṭamu (egirē gālipaṭamu, oka āṭabom'ma) | پَتَنگ (پتنگ اڑانا، ایک کھلونا) – patang (patang uṛānā, ek khilonā)3 | चिल्लाभासः – cillābhāsaḥ (डयमानं चिल्लासदृशं क्रीडनकम् -ḍayamānaṃ cillāsadṛśaṃ krīḍanakam) | 3 لہروں – 4 lehron̠ | Waves (of the sea/ocean) | అలలు (సముద్రము/మహాసముద్రము యొక్క)-alalu (samudramu/mahāsamudramu yokka) | 4 लहरों (समुद्र की) – laharoṅ (samudra kī); तरंग – tarang |
लहर्यः – laharyaḥ; तरङ्गाः – taraṅgāḥ (समुद्रस्य /अम्बुधेः – samudrasya /ambudheḥ) | द – da | 3 दन्तः – dantaḥ | Tooth (as in dentis, dentist) | దంతం (దంతశాస్త్రంలో లాగా, దంతవైద్యుడు)-dantaṁ (dantaśāstranlō lāgā, dantavaidyuḍu); పన్ను-pannu | दंत (जैसे कि डेंटिस या दन्त वैद्य) – dant (jaise ki ḍentis yā dant vaidya) | دانت – dān̠t؛ دَندان (دندانی یا دندان ساز کی معنی میں) – dandān (dandānī yā dandān sāz kī maʿnā men̠) | |||||||||||||||||||||||||||||
ధ – dha | ధగ ధగ – dhaga dhaga | Brilliance/Glittering | 3 चमक/जगमगाता – camak/jagamagātā | چمک دمک – 3 camak damak/دَرخشائی – daraḵẖshā'ī | भ्राजः – bhrājaḥ | फ – ph | 3 फन्दा – phandā | Noose | ఉచ్చు-uccu | پھندا – 3 phandā؛ کمند – kamand | पाशः – pāśaḥ; वागुरा – vāgurā | و – v | wā'o | وداع – 4 vidāʿ | Farewell | వీడుకోలు-vīḍukōlu | स्वस्ति – svasti; अलविदा – alavidā; 4 विदाई – vidāī; बिदाकाप्रणाम – bidākāpraṇām | आप्रच्छनम् – āpracchanam | 3 दश – daśa | Ten (as in deci, decimal point) | పది (దశమలో లాగా, దశాంశ బిందువు) -padi (daśamalō lāgā, daśānśa binduvu) | दश (अर्थात डेसी या दशमलव बिंदु) – daś (arthāt ḍesī yā daśmalav bindu) | دس – das؛ دہ (یعنی دیسی، نقطہ اشاریہ) – dah (yaʿnī desi, nuqt̤ah eʿshāriyah) | ||||||||||||||||||||||||||
ధనము – dhanamu | Money | धन; पैसे – dhan; paise | نقدی – naqdī | धनम् – dhanam; वित्तम् – vittam | फँसाव – phaṅsāv | Entrapment | పొంచిఉండు-pon̄ci'uṇḍu | دام میں پھانسنے کا فعل – dām men̠ phān̠sne kā feʿel | पाशनम् – pāśanam | وطن – vat̤an | Nation | దేశం- dēśaṁ; జాతి-jāti | राष्ट्र – rāshtra | राष्ट्रम् – rāṣṭram | ध – dha | धटः – dhaṭaḥ | A balance, a pair of scales | ఒక తూనిక త్రాసు, తూనికల జత-oka tūnika trāsu, tūnikala jata | तराजू – tarājū | ترازو – tarāzū؛ میزان – mīzān | |||||||||||||||||||||||||||||
న – na | నడుము – naḍumu | Waist (anatomy) | 3 कमर (शरीर-रचना-विज्ञान) – kamar (śarīr racanā vigyān) | کمر (تشریح الابدان) – 3 kamar (tashrīḥul abdān) | कटी – kaṭī; मध्यम् – madhyam (शारीरम् – śārīram) | ब – b | 3 बछड़ा – bachaṛā | Calf | దూడ-dūḍa | بچھڑا – 3 bachṛā | वत्सः – vatsaḥ; गोवत्सः – govatsaḥ | ہ – h | choṭī he | ہرن – 4 hiran | Deer | జింక-jiṅka | 4 हिरन – hiran; मृग – mrug; मृगनयनी – mr̥ganayanī |
हरिणः – hariṇaḥ; कुरङ्गः – kuraṅgaḥ | धरणी – dharaṇī | Earth | ధరిత్రి-dharitri; భూమి-bhūmi | धरती – dharatī; ज़मीन – zamīn | زمین – zamīn؛ کرہ ارض – kura-yi arẓ؛ خشکی – ḵẖushkī؛ رُبع مسکون – rubʿ-i maskūn | ||||||||||||||||||||||||||
నక్క – nakka | Fox | 3 लोमड़ी – lomaṛī | لومڑی – 3 lomṛī | शृगालः – śṛgālaḥ; लोमशा – lomaśā | 3 बन्दर – bandar | Ape | కోతి-kōti | بندر – 3 bandar؛ بُوزنَہ – būzanah | वानरः – vānaraḥ; कपिः – kapiḥ | ہتھوڑا – 4 hathoṛā | Hammer | సుత్తి-sutti | 4 हथौड़ा – hathauṛā; मौंगरी – mauṅgarī | मुद्गरः – mudgaraḥ | न – na | नक्षत्रम् – nakṣatram | Star | నక్షత్రం-nakṣatraṁ | तारा – tārā | نجم – najm؛ کوکب – kaukab | |||||||||||||||||||||||||||||
ప – pa | పలక – palaka | Slate | पटिया – parṭiyā | پتھر کی تختی – patthar kī taḵẖtī | फलकम् – phalakam; पट्टः – paṭṭaḥ | भ – bh | भगवान – bhagavān | Almighty | సర్వశక్తుడైన-sarvaśaktuḍaina; భగవంతుడు-bhagavantuḍu | قادر مطلق – qādir-i muṭlaq | भगवान् – bhagavān; परमात्मा – paramātmā | ھ – h | do-casmī he | 3 گھونسلا – 4 ghon̠slā | Nest | పక్షిగూడు-pakṣigūḍu | 4 घोंसला – ghoṅsalā; बसेरा – baserā | नीडम् – nīḍam | नखम् – nakham | Nail of a finger/toe | చేతి/కాలి వ్రేలి గోరు-cēti/kāli vrēli gōru | नाखून – nākhūn; उंगली नाखून – ungalī nākhūn – पैर उंगली का नाखून – pair ungalī kā nākhūn | ناخن – nāḵẖun؛ ناخن انگشت – nāḵẖun angusht؛ ناخن پا – nāḵẖun-i pā | ||||||||||||||||||||||||||
పడవ – paḍava | Boat | नाव – nāv | کشتی – kashtī | नौका – naukā; तरिः – tariḥ | 3 भतीजा – bhatījā | Nephew | మేనల్లుడు-mēnalluḍu | بھتیجا – 3 bhatījā | भ्रातृजः – bhrātṛjaḥ; भ्रात्रीयः – bhrātrīyaḥ | 3 کھجور – 4 khajūr | Date | ఖర్జూరము (ఆహారము)-kharjūramu (āhāramu) | 4 खजूर – khajūr | खर्जूरम् – kharjūram; घनामयम् – ghanāmayam (खाद्यम् – khādyam) | प – pa | पतङ्गः – pataṅgaḥ | Butterfly | సీతాకోకచిలుక-sītākōkaciluka | तितली – titalī | تتلی – titlī؛ پروانه – parvānah | |||||||||||||||||||||||||||||
ఫ – pha | ఫలము – phalamu | Fruit | फल – phal | ثمَر – s̱amar | फलम् – phalam; प्रसवः – prasavaḥ | म – m | 3 मटर – maṭar | Pea | బఠాణీ-baṭhāṇī | مٹر – 3 maṭar | हरेणुः – hareṇuḥ | ء – ' | hamzā | 3 دائرہ – dā'irah | Circle | వృత్తము-vr̥ttamu | घेरा – gherā; वृत्त – vrutta | वर्तुलम् – vartulam | पनसम् – panasam | Jackfruit | పనసపండు-panasapaṇḍu | कटहल – kaṭahal; पनस – panas | کٹھل – kaṭhal | ||||||||||||||||||||||||||
ఫణము – phaṇamu | Snake Hood | 3 फण – phaṇ | سانپ کا بھن – sān̠p kā bhan3 | फणः – phaṇaḥ; फटा – phaṭā | मंडप – manḍap | Canopy | గుబురు -guburu | شامِيانَہ – shāmiyānah | मण्डपः – maṇḍapaḥ; वितानम् – vitānam | 3 جائزہ – jā'izah | Prize | బహుమతి-bahumati | पुरस्कार – puraskār | पारितोषिकम् – pāritoṣikam | फ – pha | फलाशनः – phalāśanaḥ | Parrot | చిలుక-ciluka | तोता – totā; सुग्गा – suggā | طوطا – t̤ot̤ā | |||||||||||||||||||||||||||||
బ – ba | బంక – baṅka | Glue/Gum/Resin | 3 गोंद/धूना – gond/dhūnā | سریش – saresh/گوند – gond3 /صمغ – ṣamag̠h̠ | लेपः/निर्यासः – lepaḥ/niryāsaḥ | य – y | यक्ष – yaksh | Nature Spirit (Supernatural being) | యక్షుడు -yakṣuḍu (అతీంద్రియ జీవి – atīṃdriya jīvi)) | یکش – yaksh؛ قدسانی (ملکوتی ہستی) – qudsānī (malakūtī hastī) | यक्षः yakṣaḥ (दिव्यपुरुषः – divyapuruṣaḥ) | ی – y | choṭī ye | یعسوب – yaʿsūb | Queen Bee | రాణి ఈగ-rāṇi īga | रानी-मधुमक्खी – rānī-madhumakkhī | भृङ्गाधिपः – bhṛṅgādhipaḥ | फलराजः – phalarājaḥ | Watermelon | పుచ్చకాయ-puccakāya | तरबूज़ – tarabūz | تربُوز – tarbūz؛ هندوانه – hindvānah | ||||||||||||||||||||||||||
బతుకమ్మ – batukamma | A colorful flower festival of Telangana | तेलंगाना का फूलों का त्योहार – telangānā kā phūlo kā tyohār | تلنگانہ میں پھولوں کی عید – telangānah men̠ phūlon̠ kī ʿīd | तेलङ्गाणराज्यस्य वर्णमयः पुष्पोत्सवः – telaṅgāṇarājyasya varṇamayaḥ puṣpotsavaḥ | यत्न – yatna | Effort | ప్రయత్నం-prayatnaṁ | سعی – saʿye / جہد – johd | यत्नः – yatnaḥ; आयासः – āyāsaḥ | یاقوت – yāqūt | Ruby | రత్నము-ratnamu | मणि – maṇi | पद्मरागः – padmarāgaḥ | ब – ba | बकः – bakaḥ | Crane | కొంగ-koṅga | सारस – sāras; बगुला – bagulā | کُونج – kūnj | |||||||||||||||||||||||||||||
భ – bha | భవనము – bhavanamu | Building | भवन; 3 इमारत – bhavan; imārat | عمارت – 3 ʿimārat؛ مبنیٰ – mabnā | भवनम् – bhavanam; हर्म्यम् – harmyam | र – r | 3 रतालू – ratālū | Yam/Sweet potato | యామ్/చిలగడ దుంప-yām/cilagaḍa dumpa; గెనుసు గడ్డ-genusu gaḍḍa | رتالُو – 3 ratālū/ شکر قند – shakar qand | सुकन्दः – sukandaḥ / खण्डकालुः – khaṇḍakāluḥ | ے – e | baṛī ye | 3 ڈبّے – 4 ḍabbe | Boxes | పెట్టెలు-peṭṭelu | 4 डिब्बे – ḍibbe; संदूक़े – sandūqe | मञ्जूषाः – mañjūṣāḥ | बर्हः – barhaḥ | Peacock's tail feather | నెమలి యొక్క తోకలోని ఈక-nemali yokka tōkalōni īka | कलाप – kalāp | مور کا پنکھ – mor kā pankh | ||||||||||||||||||||||||||
భయము – bhayamu | Fear | डर – ḍar | دہشت – dehshat؛ خوف – ḵẖauf | भयम् – bhayam, भीतिः – bhītiḥ | रंगमंच – rangamanc | Stage | రంగస్థలం-raṅgasthalaṁ | مچان – macān | रङ्गः -raṅgaḥ; आनर्त्तः – ānarttaḥ | 3 کھلونے – khilone | Toys | బొమ్మలు-bom'malu | खिलौने – khilaune; गुड़िया – guṛiyā | क्रीडनकानि – krīḍanakāni | भ – bha | भगिनी – bhaginī | Sister | సోదరి-sōdari | बहन – bahan | بہن – behen؛ خواہر – ḵẖvāhar؛ ہمشیرہ – hamshīrah | |||||||||||||||||||||||||||||
మ – ma | మగ్గము – maggamu | Loom/Weaving frame | करघा/बुनाई का ढाँचा – karaghā / bunāī kā ḍhāṅcā | کھڈی – khaḍī؛ بنائی کی چوکھَٹ – bunā'ī kī chaukhaṭ | वेमः – vemaḥ/ वापदण्डः – vāpadaṇḍaḥ | ल – l | 3 लड़की – laṛakī | Girl | బాలిక-bālika | لڑکی – 3 laṛkī / دوشیزہ – doshīzah | बाला – bālā; कन्या – kanyā | 1 The chart illustrates the 39 basic letters. No attempt was made to cover the 13 special characters.
2 Pictures and voice-overs will be added later together with animations as one integrated feature. 3 Some letters lack words that begin with them; in that case, words that they support are presented with the letter highlighted. 4 (in blue) The existence of the same word (cognate word) and in many instances only word for a given meaning in Hindi and Urdu signifies their sisterly relationship. However, I made no attempt to identify/mark all the cognate words in this list. The reader may seek out such words across any two or more languages. |
भटः – bhaṭaḥ | Soldier | సైనికుడు-sainikuḍu | सैनिक – sainik | سپاہی – sipāhī؛ لشکری – lashkarī | ||||||||||||||||||||||||||||||||
మనిషి – maniṣi | Man (an animal with a mind; human being) | मानव; मनुष्य (बुद्धि-युक्त जानवर; इंसान) – mānav; manushya (buddhi-yukt jānavar; insān) | آدمی – ādmī؛ بشر (عقل یافتہ جانور؛ انسان) – bashar (ʿaql yāftah jānvar; insān) | मनुष्यः manuṣyaḥ; नरः naraḥ (बुद्धिमान् पशुः, मानवः – buddhimān paśuḥ, mānavaḥ) | 3 लड्डू – laḍḍū | Laddoo | లడ్డూ -laḍḍū | لڈو – 3 laḍḍū | लड्डुः – laḍḍuḥ | म – ma | मकरः – makaraḥ | Crocodile | మొసలి-mosali | मकर; मगरमच्छ – makar; magarmacch | مگرمچھ – magarmach؛ گھڑيال – ghaṛyāl | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
య – ya | యవనిక – yavanika | Screen/Curtain | यवनिका/पर्दा – yavanikā/pardā | چِلمَن – cilman؛ چق – chiq | यवनिका – yavanikā; तिरस्करिणी – tiraskariṇī | व – v | वाटिका – vāṭikā | Garden | తోట-tōṭa | باغ – bāg̠h̠ | वाटिका – vāṭikā; आरामः – ārāmaḥ | मकुटम् – makuṭam | Crown | కిరీటము-kirīṭamu | मुकुट; ताज – mukuṭ; tāj | تاج – tāj؛ سر پیچ – sar pec | |||||||||||||||||||||||||||||||||
యంత్రము – yantramu | Machine/Mill | यंत्र/3 चक्की – yantra/cakkī | آلہ – ālah/چکی – 3 cakkī | यन्त्रम् – yantram; उपकरणम् – upakaraṇam / पेषणी -peṣaṇī | वकील – vakīl | Lawyer | న్యాయవాది-n'yāyavādi | وکیل – vakīl؛ ماہر قانون – māhir-i qānūn | विधिज्ञः – vidhijñaḥ | य – ya | यमलौ – yamalau | Twins | కవలలు-kavalalu | जुड़वां – juṛvāṅ | جڑواں – juṛvān̠؛ توام – tavām | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
ర – ra | రవి – ravi | Sun | रवि; 3 सूर्य – ravi; sūrya | آفتاب – āftāb؛ سورج – sūraj3 | रविः – raviḥ, सूर्यः – sūryaḥ | श – ś | शबनम – śabanam | Dew | బిందువు-binduvu | اوس – aus | नीहारः – nīhāraḥ | यमकीटः – yamakīṭaḥ | Earthworm | వానపాము-vānapāmu | केंचुआ – keṅcuā | کیچوا – kecvā؛ دودہ ارض – dūda-yi arẓ | |||||||||||||||||||||||||||||||||
రత్నము – ratnamu | Gem | रत्न; मणि – ratn; maṇi | گوہر – gauhar | रत्नम् – ratnam; मणिः – maṇiḥ | शकुन्तला – śakuntalā | A queen | శకుంతల-śakuntala (రాణి-rāṇi) | شکنتلا (ایک تاریخی ملکہ) – shakuntalā (ek tārīḵẖī malikah) | शकुन्तला – śakuntalā (राज्ञी – rājñī) | र – ra | रज्जुः – rajjuḥ | Rope | త్రాడు-trāḍu | रस्सी – rassī | رَسّی – rassī؛ رَسَن – rasan | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
ల – la | లత – lata | Creeper | 3 लता – latā; बेल – bēl | بیل – 3 bel؛ لتا – latā | लता – latā; वल्ली – vallī | ष – sh | दुष्यन्त – duṣyant | A king | దుష్యంతుడు -duṣyantuḍu (రాజు-rāju) | دشینت (ایک تاریخی ملک) – dushyant (ek tārīḵẖī malik) | दुष्यन्तः – duṣyantaḥ (राजा – rājā) | रसना – rasanā | Tongue | నాలుక-nāluka | जीभ – jībh; ज़ुबान – zubān | زبان – zubān؛ جيب – jīb | |||||||||||||||||||||||||||||||||
లవంగం – lavaṅgaṁ | Clove | 3 लौंग – lauṅg | لونگ – 3 laung | लवङ्गम् – lavaṅgam; देवकुसुमम् – devakusumam | षड्रस – ṣaḍrasa | Six food flavors (sweet, sour etc) | షడ్రుచులు (తీపి, పులుపు మొదలైనవి)-ṣaḍruculu (tīpi, pulupu modalainavi) | کھانے کے شش ذائقے (میٹھا، کھٹّا وغیرہ) – khāne ke shesh ẕā'iqe (mīṭhā, khaṭṭā va g̠h̠airah) | षड्रसम् – ṣaḍrasam (मधुरम्, अम्लम् इत्यादि – madhuram, amlam ityādi) | ल – la | ललाटम् – lalāṭam | Forehead | నుదురు-nuduru | माथा – māthā | پیشانی – paishānī؛ جبیں – jabīn̠ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
వ – va | వనము – vanamu | Forest | वन – van | جنگل – jangal | वनम् – vanam; काननम् – kānanam | स – s | सरोवर – sarovar | Lake | సరస్సు-saras'su | جھیل – jhīl | सरोवरः – sarovaraḥ; कासारः – kāsāraḥ | लक्षम् lakṣam | One hundred thousand | లక్ష (ఒక వంద వేలు)-lakṣa (oka vanda vēlu) | लक्ष; लाख – laksh; lākh / एक सौ हज़ार – ek sau hazār | لاکھ – lākh؛ سو ہزار – sau hazār؛ ایک سو ہزار – ek sau hazār | |||||||||||||||||||||||||||||||||
వంకాయ – vaṅkāya | Eggplant/Brinjal | 3 बैगन – baigan; बतिया – batiyā | بینگن – 3 bain̠gan؛ بھانٹا – bhānṭā | वङ्गः – vaṅgaḥ; वार्ताकः vārtākaḥ; वृन्ताकी vṛntākī | 3 सब्ज़ी – sabzī | Vegetables | కూరగాయలు -kūragāyalu | سبزی – 3 sabzī / بقولات – baqūlāt | शाकम् – śākam | व – va | वदनम् – vadanam | Face | ముఖము-mukhamu; వదనం-vadanaṁ; మొగం-mogaṁ | मुख – mukh | چہرہ – cehrah | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
శ – śa | శక్తి – śakti | Power | शक्ति – śakti | طاقَت – t̤āqat | शक्तिः – śaktiḥ; बलम् – balam | ह – h | 3 हल – hal | Plough | నాగలి-nāgali | ہل – 3 hal / قلبہ – qalbah | हलम् – halam; सीरः – sīraḥ | वंशी – vaṃśī | Flute | వేణువు-vēṇuvu | बाँसुरी – bāṅsurī | بانسری – bānsurī؛ نے – na'e | |||||||||||||||||||||||||||||||||
శని – śani | Saturn | शनि ग्रह – śani grah | زحل – zoḥal | शनिः – śaniḥ; अर्कसूनुः -arkasūnuḥ | हलवा – halavā | Sweet meat | మిఠాయి -nāgali | مٹھائی – miṭhā'ī | मिष्टान्नम् – miṣṭānnam | श – śa | शङ्खः – śaṅkhaḥ | Conch-shell | శంఖము-śaṅkhamu | शंख – śankh; कौडी – kauḍī; घोंघा – ghoṅghā | سَنکھ – sankh؛ سِیپ – sīp | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
ష – ṣa | షడ్భుజి – ṣaḍbhuji | Cuboid | आयतफलकी – āyataphalakī; घनाभ – ghanābh | مکعب – mukaʿab | घनाकारः – ghanākāraḥ | क़ – q | क़तरा – qatarā | Drop | బిందువు-binduvu | بوند – būnd | कणिका – kaṇikā; बिन्दुः – binduḥ | शय्या – śayyā | Bed | మంచము-man̄camu | बिस्तर – bistar | بستر – bistar؛ پلنگ – palang | |||||||||||||||||||||||||||||||||
షడ్డకుడు – ṣaḍḍakuḍu | Wife’s sister’s husband | साढ़ू; बीवी की बहन का पति – sāṛhū; bīvī kī bahan kā pati | بہنوئی سالا – behno'ī sālā | श्यालीपतिः – śyālīpatiḥ | क़मीज़ – qamīz | Shirt | చొక్కా -cokkā | پیرہن – pairahan | युतकम् – yutakam | ष – ṣa | 3 षष्टिः – ṣaṣṭiḥ | Sixty | అరవై-aravai | साठ – sāṭh; तीन बीसी – tīn bīsī | ساٹھ – sāṭh؛ تین کوڑی – tīn koṛī | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
స – sa | సబ్బు – sabbu | Soap | 3 साबुन – sābun | صابون – 3 ṣābūn | फेनकम् – phenakam; स्तोमक्षारः – stomakṣāraḥ | ख़ – ḵẖ | ख़ज़ाना – ḵẖazānā | Treasure | కోశాగారము-kōśāgāramu | زرو جواہر – zar o javāhir | निधिः – nidhiḥ | षट्चरणः – ṣaṭcaraṇaḥ | Bee (six-footed) | తేనెటీగ (ఆరు కాళ్ళు కలది)-tēneṭīga (āru kāḷḷu kaladi) | षटपाद – shaṭapād; मधुमक्खी – madhumakkhī; भ्रमर – bhramar | مکھی – makkhī؛ نحل (چھ پیر والا حشرہ) – naḥl (che pair vālā ḥashrah) | |||||||||||||||||||||||||||||||||
సంతకం – santakaṁ | Signature/Autograph | हस्ताक्षर/ग्रंथकार की निजी पांडुलिपि – hastākshar/granthakār kī nijī pānḍulipi | دستخط – dastaḵẖat̤؛ اپنی قلمی تحریر – apnī qalamī teḥrīr | नामाक्षरम् – nāmākṣaram | ख़त – ḵẖat | Letter (communication) | లేఖ (సమాచార వినిమయము)-lēkha (samācāra vinimayamu) | نامَہ – nāmah؛ چِٹھی (مراسلہ) – ciṭṭhī (murāsalah) | लेखः – lekhaḥ (संवादः – saṃvādaḥ) | स – sa | समयः – samayaḥ | Time | సమయము-samayamu; కాలం-kālaṁ | समय – samay; काल – kāl; वक़्त – vaqt | وقت – vaqt؛ زمانہ – zamānah | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
హ – ha | హంస – hansa | Swan | 3 हंस – hans | راج ہنس – rāj 3 hans؛ بطخ – bat̤aḵẖ | हंसः – haṃsaḥ; मरालः – marālaḥ | ग़ – g̱ẖ | ग़रीब – g̱ẖarīb | Poor | పేద-pēda | محتاج – moḥtāj؛ نادار – nādār؛ تنگ دست – tang dast | निर्धनः – nirdhanaḥ | सतीलः – satīlaḥ | Bamboo | వెదురు-veduru | बाँस – bāṅs | بانس – bān̠s؛ تاڑ – tāṛ | |||||||||||||||||||||||||||||||||
హద్దు – haddu | Boundary/Limit | सीमा/हद – sīmā/had | سرحد – sarḥad/انتہاء – intihā | सीमा – sīmā | ग़ाज़ी – g̱ẖāzī | Warrior | యోధుడు-yōdhuḍu | جنگجو – jangjū؛ مجاہد – mujāhid | योधः – yodhaḥ | ह – ha | हयः – hayaḥ | Horse | గుర్రము-gurramu | घोड़ा – ghoṛā | گھوڑا – ghoṛā؛ فرس – fars؛ اسپ – asp | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
ళ – ḷa | 2 తాళము – tāḷamu | Lock | 3 ताला – tālā | تالا – 3 tālā؛ قفل – qifl | तालः – tālaḥ; अर्गलम् – argalam | ड़ – ṛ | 2 कपड़ा – kapaṛā | Cloth | గుడ్డ-guḍḍa | تھان – thān | कर्पटः – karpaṭaḥ; वस्त्रम् – vastram | हस्तः – hastaḥ | Hand | హస్తము-hastamu; చెయ్యి-ceyyi |
हाथ – hāth; कर – kar | ہاتھ – hāth؛ دست – dast | |||||||||||||||||||||||||||||||||
2 కళ -kaḷa | Art | कला – kalā | فن – fan؛ ہُنر – hunar | कला – kalā; शिल्पम् – śilpam | 2 चमड़ा – 3 camaṛā | Leather | చర్మం (తోలు) -carmaṁ (tōlu) | کھال – khāl؛ چمڑا – 3 camṛā | चर्म – carma; शिपिः – śipiḥ | 1 Pictures and voice-overs will be added later together with animations as one integrated feature.
2 Some letters lack words that begin with them; in that case, words that they support are presented with the letter highlighted. 3 These example words demonstrate to the young minds an instantly recognizable relationship between two of "Our Languages"―Sanskrit and English. 4 (in blue) The existence of a same word (cognate word) for a given meaning in Hindi and Telugu, or Hindi and Sanskrit, or Telugu and Sanskrit, or Hindi, Telugu and Sanskrit shows the high likelihood of its origin from Sanskrit. However, I made no attempt to identify/mark all the cognate words in this list. The reader may seek out such words across any two or more languages. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
క్ష – kṣa | క్షవరము – kṣavaramu | Hair cutting | कर्तन – kartan | حجامت – ḥajāmat | क्षौरम् – kṣauram; केशवापः – keśavāpaḥ | ढ़ – ṛh | 2 रीढ़ – rīṛh | Spinal cord | వెన్నుపాము- vennupāmu | حرام مغز – ḥarām mag̠h̠az؛ نخاع – naḵẖāʿ | कशेरुः – kaśeruḥ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 వృక్షము – vr̥kṣamu | Tree | वृक्ष – vruksh | درخت – daraḵẖt | वृक्षः – vṛkṣaḥ; तरुः – taruḥ | 2 सीढ़ी – sīṛhī3 | Ladder | నిచ్చెన-niccena | سيڑھی – 3 sīṛhī؛ نَردبان – nardbān | निश्रयणी – niśrayaṇī | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ఱ – ṟa | ఱంపము – ṟampamu | Saw | आरी – ārī | آری – ārī؛ چیرنے کا اوزار – cīrne kā auzār | क्रकचः – krakacaḥ | फ़ – f | फ़र्क – fark | Gap/Disagreement/Difference | వ్యత్యాసము/అసమ్మతి/భేదము-vyatyāsamu/asam'mati/bhēdamu | شگاف – shagāf؛ دراڑ – darāṛ؛ عدم اتفاق – ʿadam-i ittifāq؛ فرق – farq | भेदः – bhedaḥ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 చెఱకు – ceṟaku | Sugarcane | 3 गन्ना – gannā | گنا – 3 gannā | इक्षुः – ikṣuḥ | 3 फ़ौज – fauj | Army | సైన్యము-sain'yamu | فوج – 3 fauj؛ لشکر – lashkar | सेना – senā | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 Pictures and voice-overs will be added later together with animations as one integrated feature.
2 Some letters lack words that begin with them; in that case, words that they support are presented with the letter highlighted. 3 (in blue) The existence of the same word (cognate word) and in some instances only word for a given meaning in Hindi and Urdu signifies their sisterly relationship. However, I made no attempt to identify/mark all the cognate words in this list. The reader may seek out such words across any two or more languages. |
ज़ – z | 3 ज़ाफ़रान – zāfarān | Saffron | కుంకుంపువ్వు-kuṅkumpuvvu | زعفران – 3 zaʿfarān؛ کیسر – kesar | कुङ्कुमम् – kuṅkumam | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 ज़ीन – zīn | Saddle | జీను-jīnu | زین – 3 zīn؛ کاٹھی – kāṭhī | पर्याणम् – paryāṇam | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
झ़ – zh | 2 टेलीविझ़न – ṭelīvizhan | Television | దూరదర్శిని-dūradarśini | ٹیلیویژن – telīvīzhan | दूरदर्शनम् – dūradarśanam | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 डीवीझ़न – ḍīvīzhan | Division | విభజన-vibhajana | تقسیم – taqsīm | विभागः – vibhāgaḥ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
क्ष – ksh | क्षण – kshaṇ | Second/Instant | క్షణము-kṣaṇamu | ثانیہ – s̱āniyah؛ لحظہ – laḥz̤ah | क्षणः – kṣaṇaḥ / मुहूर्तः – muhūrtaḥ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
क्षत्रीय – kshatrīya | Warrior caste | క్షత్రియుడు-kṣatriyuḍu (యోధుని కులము-yodhuni kulamu) | ہندوؤں کی لشکری جاتی – hindū'on̠ kī lashkarī jātī | क्षत्रियः kṣatriyaḥ (राजन्यः जनः – rājanyaḥ janaḥ) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
त्र – tr | त्रयी – trayī | Trilogy/Triplet | త్రైతము/తృతీయ-traitamu/tr̥tīya | مُثَلّثیات – mus̱allis̱iyāt؛ ثلاثی – s̱ulās̱ī | त्रयी – trayī; त्रयम् – trayam / त्रेता – tretā | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 पत्र – patra | Sheet (of paper) | పత్రము (కాగితం యొక్క)-patramu (kāgitaṁ yokka) | ورق (کاغذ کا) – varaq (kāg̠h̠aẕ kā) | पत्रम् – patram; पत्रकम् – patrakam | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ज्ञ – gy | 2 प्रज्ञता – pragyatā | Wisdom | జ్ఞానము-jñānamu | عقلمندی – ʿaqalmandī؛ دانشمندی – dānishmandī | प्राज्ञता – prājñatā; विवेकः – vivekaḥ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
विज्ञान – vigyān | Science | శాస్త్రము-śāstramu | سائنس – sā'ins؛ تجرباتی علوم – tajrubātī ʿulūm | विज्ञानम् -vijñānam; शास्त्रम् – śāstram | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
श्र – shr | श्रमिक – shramik | Laborer | కూలీ-kūlī | اجير – ajīr؛ مَزدُور – mazdūr | श्रमिकः – śramikaḥ; कर्मकरः – karmakaraḥ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 श्रीखंड – shrīkhanḍ | Shrikhand | శ్రీఖండము-śrīkhaṇḍamu | شیخرینی – shaiḵẖrīnī/شریخند – 3 sharīḵẖand | शिखरिणी – śikhariṇī | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 Pictures and voice-overs will be added later together with animations as one integrated feature.
2 Some letters lack words that begin with them; in that case, words that they support are presented with the letter highlighted. 3 (in blue) The existence of the same word (cognate word) and in many instances only word for a given meaning in Hindi and Urdu signifies their sisterly relationship. However, I made no attempt to identify/mark all the cognate words in this list. The reader may seek out such words across any two or more languages. |
© Copyright 2025. All Rights Reserved By Multilanguaging.org